Her yatırımın farklı bir gerekliligi ve amacı vardır.Örnegin, bonoya yatırım
yapan biri acil durumda hazır parayı kullanmak için, arsa alan biri enflasyondan
korunmak için yatırım yapabilir. Bankaya para yatırmak, bono, hisse senedi, arazi satın
alma ya da diger kazanç degerlendirmelerinin temelinde kisinin sahip oldugu sermayeyi
kullanması yatar.30
Her birey ya da kurum sadece tek bir nedenden dolayı yatırım yapar. Bu
neden, kendi refahlarını arttırmaktır. Yatırımların temelini bu neden olusturmaktadır.
Refahlık, yatırımlardan elde edilebilen simdiki ve gelecekteki parasal zenginliktir.
_nsanlar yatırımı gelecekteki tüketimlerini arttırmak için yaparlar.
“Milli geliri olusturan ögelerden birisi de yatırım harcamalarıdır. Devlet
müdahalesi olmayan kapalı bir ekonomide, yatırım harcamaları, tüketim harcamalarıyla
birlikte milli geliri meydana getirir. _nsan ihtiyaçlarını dogrudan dogruya tatmin eden
tüketim mallarına yapılan harcamalar (C) ile bu malları üretecek olan yatırım mallarına
yapılan harcamalar (I) toplamı, kapalı ekonomilerde, milli gelire (Y) esittir: Y = C(Y) +
I. Yatırım milli gelir açısından dinamik bir faktördür. Bu nedenden dolayı yatırımlar
ekonomik denge üzerinde stratejik bir öneme sahiptir.”32
“Bir sabit sermaye yatırım önerisi olarak, yatırım projelerini hazırlama
gerekliligi aslında yatırım kavramının makro açıdan bir ülke ekonomisinde mikro
|
|
açıdan bir isletmenin yasamında oynadıgı önemli rollerden kaynaklanır. Ekonomik
büyümenin temeli olan yatırımların bir ekonomide ne denli önemli degismelere yol açan
dinamik faktörler oldugu, onların ‘çogaltan ya da çarpan’ ve ‘hızlandıran’ etkileriyle
özetlenebilir. Yatırımların çogaltan etkisi, bir ekonomide yatırımlar için yapılan
harcamaların kendilerinden kat kat fazla oranda milli gelirde bir artıs sagladıgını ifade
eder. Bu oran o ekonomideki marjinal tasarruf egiliminin tersine esittir ve çogaltan
katsayısı olarak adlandırılır. Yani bir ekonomide marjinal tasarruf egilimi 1/3 ise,
yatırım çogaltan katsayısı 3’e esittir. Baska bir anlatımla 1 birimlik yatırım harcaması
milli gelirde 3 birimlik bir gelir artısına yol açacaktır.
Öte yandan, hızlandıran etkisi yatırım harcamalarının dolaylı olarak yeni
yatırımları hızlandıracagını belirtir. Söyle ki, yatırım harcamaları bir ekonomide geliri
arttırırken, artan gelir de tüketimi arttıracaktır. Artan tüketim sonucu ise yeni yatırımlar
hızlanacaktır. Bu dönüsüm sonucu olarak da, kuskusuz ekonomik büyüme artacaktır. Bu
iki temel ekonomi ilkesinin de belirttigi gibi yatırımlar ekonomik büyüme açısından
vazgeçilmez bir öneme sahiptirler. Mikro açıdan da sabit sermaye yatırımları
isletmelerin varlıgını devam ettirmenin temel nedenidir. Çünkü, piyasadaki rekabet
kosulları çerçevesinde genelde isletmelerinin piyasa degerini arttırmayı amaçlayan ve
gelecekte kar beklentisi içinde olan isletmeler bu amaçlarını gerçeklestirmek ve ayrıca
degisen sosyo-ekonomik ve teknolojik kosullara uyum için yatırım yapmak
zorundadırlar.”33