Быхавец

Юзаф Уладзіслаў (1778—1845)

Філосаф, пісьменнік, перакладчык. На-радзіўся ў Слонімскім пав. Вышэйшую адукацыю атрымаў у Віленскім універсітэце (1794). Пасля 2 гады правёў у замежнай камандзіроўцы ў Германіі, дзе ўдасканальваў свае веды ў Франкфурцкім-на-Одэры i Кё-нігсбергскім універсітэтах. У Кёнігсбергу слухаў лекцыі І.Канта. Пераклаў на польс­кую мову i выдаў некаторыя яго навуковыя творы («Да вечнага свету», 1796, i інш.). У сувязі ca службай у французскім войску ў 1806 прыпыніў заняткі па філасофіі. Выні-кам вайсковай службы з'явілася яго праца «Ліст пра вайну i прызначэнне жаўнера» (1809). Пасля звальнення з арміі працаваў

чыноўнікам у міністэрстве ў Варшаве. Пераклаў на польскую мову французскае вы-данне «Цывільная працэдура i матывацыя да кодэкса Напалеона». У 1812 удзельнічаў у вайне супраць Расіі (быў ад'ютантам Мюрата). Пасля вайны нейкі час жыў у Варшаве, a потым пераехаў у Вільню, дзе прысвяціў сваё жыццё навуковай дзейнас-ці. У 1816 надрукаваў працу «Слова пра фі-ласофію...», каб атрымаць кафедру філасо-фіі ў Галоўнай школе ў Варшаве, але ў вы­шку конкурсу гэту пасаду атрымаў іншы вучоны. Б. працягваў сваю асветніцкую дзейнасць. Яго філасофскія погляды фар-міраваліся пад уплывам Канта, але сваім ідэалам лічыў яго вучня Ф.Бутэрвека, які пераасэнсоўваў вучэнне Канта ў духу ідэа-лістычнага антрапалагізму i псіхалагізму. Аўтар працы «Агляд Расіі ў плане гістарыч-ным, статыстычным, матэрыяльным i наву-ковым...» (1817) i інш., перакладаў Лафан-тэна, I.Вашингтона, Гердэра i інш. Памёр i пахаваны ў Вільні.

Літ:. Dzieje filozoficznej myśli polskiej. Kraków, 1912.