Желі бойынша орнату

Бұл түрін орнату үшін сізге FTP-серверге мүмкіндік болу керек, яғни өзініздің дистрибутивіңізде каталог пен суреттер сақталғаны керек. Өзініз жүктемелі үлгінінің көшірмесін көшіргеннен жүктеніз, инсталлятордың сурағына жауап берініз және орнату үшін FTP-серверін таңдаңыз.

Өз-өзін бақылау сұрақтары

1. Программаларды орнатуды жүктеу (загрузка)?

2. Linux ЖО-дегі бөлімшелердің атаулары?

3. Желі бойынша орнату?

Негізгі әдебиет: 11 нег [53-107], 12 нег [23-133]

Қосымша әдебиет: 1 қос [84-106 ], 3 қос [21-107 ]

6-лекция. Терминал және командалық жол. Linux-тегі есептік жазу. Рұқсат құқықтары.– 1 сағат

Лекция мақсаты: Linux-тегі терминал мен командалық жолмен танысу

Сұрактар:

1. Командалық қабық. Bash

2. Қоса салынған командалар

3. Командалар тарихы

4. Командалық жолдың синтаксисы

5. Командалық жолың мәліметі

5.

Бастапқы қолданушы міндетті түрде бірінші OS Linuxтi графикалық интерфейсін меңгерудi бастайды. Бiрақ аздан кейiн командалық жолдағы жұмысты да көруге бел байласады.Ақырында, iс жүзiнде әрине осыған келедi. Бұл қызықты және тартымды процесс.Тек командалық жолда ғана бұл басқару жүйесiнiң әл-дәрменi ашылады. Мұнда негiзгi командалардың тiзiмi жүредi.

Командалық қабық. Bash

Пайдаланушылық процесстердің ең маңыздысы командалық қабық болып табылады (командалық интерпретатор, болмаса shell). Ол мәтіндік режимде команда енгізу мүмкіндігін беріп, жүйе мен пайдаланушы арасындағы байланысты реттейді. Мәтіндік консольде тіркелген кезде қосылып командалық жолдың интерфейсін ұсынады.

Салыстырмалы түрде қарап командалық жолдың интерфейсін менсінбеу дұрыс емес. Біріншіден, көптеген әкімшілік тапсырмалар тек осы арқылы орындала алады; екіншіден, командалық жол — ескішіл процедураларды автоматтандырудағы ең ыңғайлы құрал.

Linux-те орындалатынның барлығы команда деп есептелінеді: орындалатын файлдар, қоса салынған командалық қабықтар, командалардың бүркеншік аты, пайдаланушылық функциялар, мәтіндік түрде алдын ала дайындалған командалар реті – сценарийлер файлы. Бүгінгі күнге дейін командаларды мысалға келтіріп шығу тегіне байланысты ажыратқан емеспін, тек қана ерекше жағдайда қолданармын. Қабық пайдаланушымен енгізілген командаларды қабылдап өңдейді, аргументтері керек болса командаларды орындауға жіберіп, қайтарылып келген мәндерді қабылдап мәндердің мағынасына байланысты іс-әрекет орындайды. Және де қабыққа күрделі көптармақталған командалық сценарийлерді орындауға мүмкіндік беретін программалау тілі (командалық тіл) орнатылған. Осы командалық тіл қабықтарды бір-бірінен ажыратады және де осыдан пайдаланушыларға қабықты таңдау мүмкішілігі туады.

Linux үшін көптеген командалық интерпретаторлар жасалған. Келесі тізімде осылар:

sh Bourne shell, Борнның қабығы, UNIX-текті жүйелерге стандарт;

bash... Bourne Again shell, Борнның тағы бір қабығы;

csh С shell, Си қабығы: командалық тілдің синтаксисы С тілінің синтаксисымен ұқсас;

tcsh.... tiny С shell, Си минималдық қабығы;

pdksh. .public domain Korn shell, Корнның көпшілікке рұқсатты қабығы;

sash stand-alone shell, Программалық кітапханаларға қол жетпеген жағдайда қолданылатын автономды қабық;

Жүйеде орнатылған қабық-программалар тізімі / e t c / s h e l l s файлында орын алады. Былай көрсетіледі:

/bin/sh

/bin/bash

/sbin/nologin # бұл қабық жүйеге кіруге тыйым салынғандар үшін

/bin/ash

/bin/bsh

/bin/ksh

/usr/bin/ksh

/usr/bin/pdksh

/bin/tcsh

/bin/csh

Әрбір пайдаланушы үшін жүйеде тіркелген уақытта қосылатын бастапқы қабық /etc/passwd файлында көрсетіледі:

$ grep den /etc/passwd # файлдан жолды таңдап алу,

# құрамында den жолма-жолы бар

den:x:501:501:Denis:/home/den:/bin/bash

Келесіде ағымдағы қабықты кез-келген басқа орнатылған қабыққа ауыстыруға мүмкіндігіңіз бар. (нақтылау, қабықшаға кіру). Одан шығып ата-аналық қабыққа көшу үшін e x i t командасын орындайсыз. Бастапқы қабықта бұл команда жұмысты аяқтайды. Кез-келген қабықта басқа командалармен құрылған қабығы бар командалық сценарийді іске қосса болады: әрбір сценарийдің бірінші жолы қай қабықта орындағанды дұрыс екеніне нұсқап ағымдағы қабық оған көрсетілген қыздық процессті іске қосады. Қалыпты жағдайда жаңа пайдаланушыға bash қабығы орнатылады.Бұл жетілген, басқа қабықтардың жақсы қасиеттерін қосатын қабық.

Қоса салынған командалар

Вash қабығының қоса салынған командалар тізімін help командасын шақыру арқылы болмаса man-бетінің SHELL BUILTIN COMMANDS секциясынан тапса болады.

man командасын шығарғанда іздеу /<үлгі><енгізу>, командасымен, ал іздеу <п> пернесін басу арқылы орындалады.

Өзіңізге қажетті бір мәліметті егер аты белгілі болса h e l p <аты> командасы арқылы тапса болады.

Бірнеше қоса салынған пайдалы командалар:

• a l i a s <бүркеншік ат> <аргументтері бар ұзын команда> - бүркеншік атты тағайындау. Аргументсіз бүкіл бүркеншік аты барлар тізімін шығарады. Көңіл аударып қарасаңыз root-тың пайдаланушысының rm командасы rm -i –ға -i кілтін қолдануды ұмытып кетпес үшін бүркеншік ат болып жасалған. Сіз де сценарий жасап қауіпті команда risk- ке бүркеншік ат тағайындай аласыз. Басында сізден «а вы уверены?» деп сұрап тек келіскен жағдайда risk іске қосылады. Осы сценарийге risk атауын беріңіз, ал ішінде негізгі risk командасы толық жолымен нұсқау беріңіз.

u n a l i a s командасы арқылы бүркеншік атты тізімнен өшіріп тастауға болады..

• echo [аргументтер] — аргументтерді экран бетіне шығару. Егер ауыстырып не болатынын көрсе пайдалы.

• enable < команда аты > — қабықты қоса салынған команданың орнына осындай атпен жазылған орындалатын файлды орындатуға итермелейді. Егер өзіңізде мысалы echo атты жеке сценарий болса пайдалы.

• eval [аргументтер] —көрсетілген аргументтерден ұшып бара жатқан жерінде команданы құру, және оны орындауға жіберу.

• l e t <ауыспалы>=<арифметикалық мән> — мәнді есептеп табу. Осылай, команда var=l+2 айнымалы var –ды иемденеді.мән≪1+2≫, ал команда let var=l+2 тең мәні <-3≫.

• source < файл > — файлдың құрамындағы командаларды оқып орындау.

Пайдаланушылық айнымалылар мен функцияларды анықтау үшін қолданылады.

Басқа қоса салыңған командалар bash командалық тілінің нұсқауы ретінде қолданылады.

Командалардың тарихы

Қабық сіздерге команданы енгізгуді және командалық жолды түзетуді жеңілдету үшін көптеген мүмкіндіктер ұсынады. Сіздерге мәлім автотолтыру функциясынан басқа bash- та командалық тарихтың механизмі бар. Оның басты мәні мынада – сіз енгізген командалар сақталып, оларды өзгеріспен болмаса қалыпты күйде қайта шақыруға болады.

Нistory командасы аргументсіз бүкіл тарихын шығарады. Енгізу ретіне байланысты нөмерленіп шығарылады. Если вас интересуют только последние несколько команд:

$ history 23 # соңғы 23 команданы көрсету

Егер сізді public каталогын құрастырудағы командалар қызықтырса, келесі:

$ history I grep mount | grep public

# конвейердің тағы бір мысалы

Командалардың номерлері сіз осы команданы қайта енгізу үшін шығады

$! <номер>

НЕМЕСЕ

$ 1! # соңғы енгізілген команданы іске қосады

или

$ 1<бірінші әріптер> # соңғы енгізілген команданы іске қосады,

# осы әріптерден басталатын.

Жоғары және төмен бағытталған стрелкалар команданы орындауға жібермей, тек түзеу үшін бүкіл командалар тарихының тізімімен жүреді.

Соңғы команданы қабықтың өзі түзеп өзгерте алады. Ол үшін:

$ лчто_заменитьлчем_заменить

Мысалы сіз bash қабығы бойынша мәліметке сауал жібердіңіз: man bash.

Егер сіз осыдан кейін csh қабығы жайлы мәлімет алғыңыз келсе man csh-тың орнына $ лЬал с теріп жазсаңыз болады.

Есіңізде болсын ауысуға тек ≪что_заменить≫ жолма жолы жатады.

Егер сізді команданы толықтығыңыз келсе, онда $!! I more енгізіңіз.

Өз-өзін бақылау сұрақтары

1. Жүйеде орнатылған қабық-программалар тізімі?

2. Командалар тарихы?

3. Қоса салынған командалар?

Негізгі әдебиет: 13 нег [53-107], 14 нег [13-133]

Қосымша әдебиет: 1 қос [84-106 ], 3 қос [21-107 ]

7-лекция. Мәтіндік мәліметтермен жұмыс жасау. Офистік айқындаушылар (приложения):электронды кесте, мәліметтер базасы,презентациялар - 1 сағат

Лекция мақсаты: Linux-тегі офистік программалармен танысып, Windows операциондық жүйесімен салыстыру

Сұрактар:

1. Мәтіндік программа

2. Calc электронды кесте

3. Мәліметтер базасы

Мәтінді өңдеу

Сіздер мәтіндік процессор түсінігі жайында хабарларыңыз бар шығар. Бұл қолданушылар арасында көп қолданылатын айқындауыш (приложения) түрі. Мәтіндік процессор қарапайым хат, одан да күрделі құжаттарды, сондай-ақ есеп беру (отчет), ресми іс-қағаз жасай алады. Мәтіндік процессордың кең тарағаны, олар Microsoft Word және Word Perfect.

OpenOffice – бұл офис үшін программа пакеті, Microsoft Office және Word Perfect Office. OpenOffice Writer – бұл OpenOffice пакетіне жататын мәтіндік процессор. OpenOffice Writer мүмкіндігі жағынан басқа мәтіндік процессордан дәреже жағынан кем түспейді. OpenOffice Writer мәтіндік құжаттармен толықтай жұмыс жасау үшін толықтай мүмкіндіктерге ие: қатесіз жазуды қадағалау, графикалық обьектілермен жұмыс жасау және басқа да пайдалы, керекті мүмкіндіктерді қамтиды.

Дискке құжаттарды сақтаған кезде мәтіндік процессор құжатты форматтау үшін керекті қосымша ақпаратты сақтайды. Мәтіндік процессор өзінде мәліметті сақтау форматы болады, нәтижесінде құжатты сол құрған процессорда ғана оқи алады. Кейбір мәтіндік процессорлар “бөтен” құжаттарды да оқи алады. Мысалы, Microsoft Word Word Perfect құрған файлмен жұмыс жасай алады.

OpenOffice Writer программасы Microsoft Word файлымен жұмыс жасай алады. Сонымен қатар солармен жұмыс жасаған басқа айқындаушылармен жұмыс жасағаннан жақсырақ. Word программасы Writer файлын оқи алмайды, бірақ Writer өзінің файлын Word форматында сақтай алады. OpenOffice Writer мәтіндік құжаттың негізгі форматымен жұмыс жасайды: HTML және RTF.

Құжатты құру

OpenOffice Writer ді іске қосқанда терезеде бос құжат болып мәтінді енгізуге дайын күйінде ашылады (Сурет 11.1.)

Барлық документтер шаблонға негізделген. Суреттегі құжатты бос шаблон көмегімен ашады. Ол OpenOffice Writer-мен бірге құрылады. Қанша айтқаныменде бірде-бір шаблон өз қалпы бойынша (умолчания) қондырылмайды,бірақ бос шаблон қондырылады. Шаблонды толығырақ төмендегі бөлімде қарастырамыз.

Жаңа мәтіндік құжат құру үшін, тышқан батырмасын мәзірдегі File (файл) –ды басыңыз. Содан соң New→Text Document (жаңа →мәтіндік документ) таңдаңыз. Жаңа қалыпты жағдайда құрылған шаблонды құжат ашылады немесе, егер шаблон қалыпты күйде орнатылмаған болса, онда бос шаблонды құжат ашылады.

Егер сіз қалыпты жағдайда орнатылған шаблонды құжаттан бөлек жаңа шаблонды құжат ашқыңыз келсе, онда мына команданы орындаңыз: File→New →Documents and Templates (файл→жаңа→документтер және шаблондар).

Сурет 11.1. OpenOffice Writer терезесі

Терезенің оң жағында орналасқан панелді Stylist (стильдеу тізімі). Ол символдарды, абзацтарды, беттерді әртүрлі стильдеу үшін қолданылады. Стильдеу төмендегі бөлімдерде қарастырамыз.

Мәзір және құралдар тақтасы

OpenOffice Writer-дің мәзір және құралдар тақтасы Microsoft Word мәзір және құралдар тақтасы сияқты терезенің жоғарғы бөлімінде орналасқан. Бірақ Writer мәзірінде Table (кесте) пункті жоқ. Кесте мәзірдегі Insert (Вставка) арқылы қойылады, ал форматтау үшін Format (формат) мәзіріндегі пункті таңдайсыз.

Word-дай Writer-де функционалды құралдар тақтасы жаңадан ашуды, сақтау, көшіру, басып шығару, соңғы өзгерістерді артқа қайтару сияқты мүмкіндіктері бар. Тағы Word-ғы сияқты Writer-де обьект деп аталатын құралдар тақтасы, сол уақытта ерекшеленген обьектімен жұмыс істеу үшін қамтылған батырма. Қалыпты жағдайда обьекті құралдар тақтасы шрифт көлемін, (подчеркивание), курсив, әріп түсі сияқты мәтінді форматтау батырмаларын қамтиды. Егер сіз кесте немесе графикалық обьектіні таңдайтын болсаңыз, онда обьектілі құралдар тақтасында ерекшеленген обьектімен жұмыс жасау үшін батырмалар пайда болады. Терезенің жоғарғы сол жағында жұмыс жасалып тұрған уақытта, құжатты көрсетіп тұратын жол болады. Файлды ашу үшін оның жолын қолдан енгізе аласыз. Word-дан ерекшелігі негізгі құралдар тақтасы терезенің сол жағында орналасқан. Ол файлды іздеу,қатесіз жазу, қою (вставка) сияқты функцияларға қол жеткізу үшін.

Writer-дегі мәтіндік процессорда ашылушы құралдар тақтасы қарастырылған. Оңға немесе төменге бағытталған кішкене бағыттаушы ашылушы құралдар тақтасын білдіреді.

Ашылушы құралдар тақтасына кіру үшін тышқанның сол батырмасын белгіге басып,ұстап тұру керек. Құраолдар тақтасының ең жоғарында орналасқан белгі – бұл батырма Insert (Вставка). Батырмадағы бағыттаушы оң жаққа бағытталған. Соны тышқанның сол батырмасымен басып және ұстап тұрыңыз,оң жақта орналасқан құралдар тқтасын көру үшін. Ашылушы құралдар тақтасындағы бір элементті таңдау үшін тышқанды соған қарай алып барып батырманы жіберсеңіз болғаны.Сіз тағы тақтаны терезенің кез келген жеріне орналастыра аласыз. Ашылушы құралдар тақтасында төменге бағытталған бағыттаушыны көресіз. Бұл оларда ашылушы құралдар тақтасын қамтитынын білдіреді.Егер сіз белгідегі Table (кесте)-ні басып,ұстап тұрсаңыз, жоғарыдағы суреттегідей құралдар тақтасы ашылады, онда жол мен баған санын таңдап аласыз.

Көмек көрсету ақпараттарды әр батырмада көрсету қалпында қосылған. Әр батырмадағы толық ақпаратты алу үшін Help→Extended Tips (көмек→кеңейтілген ақпарат) мәзірін таңдаңыз. Барлық мәзір мен құралдар тақтасын сіз өз қалауыңыз бойынша құра аласыз. Құралдар тақтасын қоса аласыз және алып тастай аласыз, ондағы батырмалардың орналасуын өзгерте аласыз және өзіңіздің құралдар тақтасын құра аласыз.

Форматтау

OpenOffice Writer-де Word-ғыдай құжатты форматтау құрылымы сияқты.Олар:

· Қолдан форматтау: құралдар тақтасындағы керекті мәтінді немесе абзацты және батырманы белгілеп алып, форматтау. Қолмен форматтаудың тағы Format меню пунктісі арқылы болады. Сіз символды (шрифт көлемі, түс т.б.), абзацтар (отступ, интервал т.б.) немесе беттер (шекаралар, фон, заговки, т.б.). Менюден Format пункті арқылы беттерді номерлеуге, беттегі баған санын бере аласыз. Қолмен форматтау кішігірім мәтінді көріністі форматтау ыңғайлы келеді. Көп жағдайда стильді қолданған ыңғайлы.

· Стильдер. Стильдер – қандайда бір құжат үшін қолданатын форматтауды өңдеу жиынтығы. OpenOffice Writer-де беттерді, абзацтарды, символдарды, графикалық обьектілерді және тізімдерді форматтау үшін стильдерді құра аласыз.

Writer-де өз қалауыңызша таңдап және өзгертіп алуыңызға болатын стильдер түрі өте көп. Мысалы, OpenOffice Writer-де құжаттың басты бетіне арналған стиль және сол және оң жағы үшін стильдер.

Өз-өзін бақылау сұрақтары

1. OpenOffice Writer-де Word-пен айырмашылығы

2. Calc электронды кесте

3. Мәліметтер базасы

Негізгі әдебиет: 13 нег [83-127], 14 нег [43-138]

Қосымша әдебиет: 6 қос [24-106 ], 4 қос [21-107 ]

8-ші тақырып

Интернетпен байланыс орнату.Интернеттегі қауіпсіздік және деректерді сүзгілеу. Firewall-ды баптау.

Жоспар:

1. Іnternet туралы жалпы мәліметтер.

2. Іnternet маршруттау және адрестеу.

3. Маршрутизаторды баптау әдісі - бастапқы скрипт

4. firewall/routing баптаудағы скрипті құру

5. Кіріс байланыстарға рұқсат ету

6. Маршрутизация - негіздері

Интернет – дүние жүзіндегі ақпараттар қоймасы. Мүмкіндік функциялары:

1. ақпараттық;

2. байланыс және коммуникациялық;

3. кеңесу функциясы;

4. коммерциялық функция;

5. жарнама (қазіргі кезде СПАМ-ға қарсы үлкен күрес жүргізілуде);

6. ойын-сауық;

7. компьютерлік.

ARPANET интернет негізі, Пентагон құзырында болды, 1969 жылы пайда болған. Қарулы күштер үшін пайдаланылды. MILNET ->ARPANET орнына келді. ARPANET+басқа да желілер=интернет.

Интернет қоғамы ISOC (Internet Socienty) – бұл қоғамдық бастамамен құрылған. Мақсаты: интернет арқылы глобальды ақпарат алмасуды ұйымдастырады. Бұл қоғам «қазылар алқасын» сайлайды. Оның міндеті интернеттегі техникалық немесе ұйымдастырушылық басқару шараларына жауап беру. «Қазылар алқасы» (IAB – Internet Architecture Board) – интернет архитектурасы кеңесі. Бұл кеңесте өз еркімен жұмыс істеуге келіскен адамдар болады. Олар тұрақты жиналыс өткізеді және стандартты бекітеді. Сонымен қатар интернет қорларын үлестіреді.

Интернет стандартын IAB бекітеді. Жасаушылары инженерлік компаниясы IETE – Internet Engineering Tact Force болып табылады. Мысалы: құжат дайындаудан бастап, интер пен пайдаланушы қарым-қатынасын реттейді.

Интернетте заңдылық құқық сақталуы керек.

Интернеттің негізі ретінде жоғарғы жылдамдықпен жұмыс істейтін телекоммуникациялық магистарльды желілер болып табылады. Магистарльдық желілерге желілік қатынас құру нүктелері арқылы NAP (Network Access Point) автономдық жүйелер қосылады. Бұл жүйелерде өзінің басқарушы әкімшілігі ішкі маршруттарды анықтайтын хаттамалары болады.

Интернетке қосылған жергілікті немесе желілік компьютерлер хост-компьютерлер деп аталады.

Интернеттің негізгі сипаттамасы – желінің жұмыс істеу жылдамдығы. 19 кбит/сек-тен 56 кбит/сек-ке дейін болады.

Интернетке қалай қосылуға болады?

· Бөлінген бір арна арқылы қосылуға болады. Сонда интернетпен жұмыс істеу жылдамдығы жоғары болады;

· Провайдер арқылы, бірақ жұмыс істеу жылдамдығы төмен болады;

· Бөлінген линия – 256 кбит/сек жылдамдық, максималды жылдамдығы 2 Мбит/сек, кейде тіпті Гбит/сек болады, әсіресе спутник арқылы.

Қалаушы ұяшықтары – жергілікті желі. Интернет құрылымы «клиент-сервер».

Интернет хаттамаларының негізі ретінде екі хаттамалар пайдаланылады:

1. Internet немесе IP – бұл желіарақыл хаттама болып табылады және OSI моделінің желілік деңгейінің функцияларын атқарады;

2. TCP хаттама – бұл тасымалдауды басқаруға арналған, OSI моделінің транспорттық деңгейінің функцияларын орындайды.

IP – хаттама электрондық хабарларды пакеттерге бөледі және жіберілген пакет маршруттарын анықтайды. Сонымен қатар, қабылданған пакеттерді өңдейді.

TCP – деректер ағымын басқарады, қателерді өңдейді және ақпараттық қабылданған пакеттер ретімен жиналғанына кепілдік береді. Осымен қатар, интернетте UDP (User Datagram Protocol) қолданушылардың датаграммалық хаттамасы. Бұл – қарапайым дұрыстығына кепілдікті талап етпейтін деректерді тасымалдауға пайдаланылады.

FTP – файлдық.

Telnet – алыс қашықтықтағы компьютерге қатынас құруды ұйымдастыру үшін және осы компьютерде қашықтықтан қомандаларды орындау үшін керек.

SMTP – электрондық почтаны ұйымдастыру хаттамасы.

HTTP – гипермәтінді тасымалдау хаттамасы.

Гипермәтін – интернетте web-беттерде орналасады, сілтеме ретінде қолданылады.

NNTP – жаңалықтарды тасымалдау немесе телеконференцияларды орналастыру. Бұл хаттамалардың барлығы желіде өздеріне сәйкес қолданбалы процестерді қалыптастырады, ал TCP протоколы міндеті – осы процестер арасында деректердің тасымалдануын қамтамасыз ету.

Процесс – жұмыс программасы.

Бір мезгілде желіде бірнеше процесс орындалуы мүмкін. TCP хаттамасы оларды тану үшін бұл процестерге номер береді. Бұл номерлерді порт номері деп атайды. Мысалы: 21-порт файлды тасымалдауға FTP процесіне, 23-порт Telnet процесіне тағайындалған.

Порт номері IP адресс желідегі орындалып отырған процесті бір мәнді анықтайды. Осы екі жиынды: порт+IPадресс=coket.

Желіні интерне шабуылдан қорғау үшін негізгі сервер ретінде UNIX операциялық жүйесі мен екі абоненттік станция қажет.

Интернеттегі адрестеу жүйесі

IP адрес екі бөлімді: префикс және суффикс, біріншісі желі номерін көрсетсе, екнішісі компьютерлер номерін көрсетеді. Жалпы интернетте адрес кеңістігі 5 класқа бөлінеді. Төменгі кестеде осы класстар туралы негізгі мәліметтер берілген.

Класстар сипаттамалары

Класс	IP адрестің бірінші биттері	Желінің төменгі номері	Желінің ең жоғарғы номері	Желінің максималды саны	Әр желідегі түйіндер саны
A B C D   E		0.0.0.0 128.00.0 192.0.0.0 224.000   240.00.0	1270.00 191.256.0.0 223.255.255.00 239.255.255.255.255   255.255.255.255.255	27-2 214-2 221-2 15*224   7*224	224-2 216-2 28-2 Топтық адресс резервте

Интернеттегі хост-адрестер арнайы талаптарға сай болуы керек. Интернеттегі хост-компьютерлердің адрестері екі түрлі кодтауды қабылдайды.

1. Телекоммуникациялық желіде оңай жұмыс істеуге бағытталған IP адрес санмен беріледі;

2. Желі абонеттеріне түсінікті болу үшін DNS адресі.

IP адрес бірнеше нұсқалары бар 4, 5, 6. 4-нұсқасы 32 екілікі санмен, ал 6-нұсқасы 128 екілік сандардан тұрады.

Желіні анықтайтын IP адресінің бөлігі желілік адрес деп аталады (Netid).

Хостты немесе желілік маршруттарды анықтайтын IP адресінің бөлігі жергілікті адрес деп аталады (Histid).

А, В, С кластары және көп жағдайда кең таралымды адамдармен бірге желі номері бірліктен тұрады. Берілген желідегі барлық хосттарға пакеттерді беруге маршрутизаторлар пайдаланылады. Егер локальді, жергілікті желі адресте барлық биттері 1 болса, онда шектелген кең таралымды адрес пайдаланылды деп аталады және осы желідегі хост пакеттерді осы желіге басқа хосттарға беруге пайдаланылады.