Участие Казахстана в решении глобальных экономических проблем мира

На конференции ООН по устойчивому развитию в Рио-де-Жанейро поддержаны инициативы Казахстана по «Глобальной энергоэкологической стратегии устойчивого развития в 21 веке» и по созданию Международного консорциума университетов «Зеленый мост через поколения».

Список использованной литературы:

1. Глобализация мирового хозяйства [Текст]: учеб. пособие / под ред.: М. Н. Осьмовой, А. В. Бойченко. - М.: ИНФРА - М, 2012. - 375 с.

2. Мировая экономика [Текст]: учебник / под ред. И. П. Николаевой. - 4-е изд., перераб. и доп. - М: ЮНИТИ-ДАНА, 2012. - 399 с.

3. Пашковская, М. В. Мировая экономика [Текст]: учеб. пособие / М. В. Пашковская, Ю. П. Господарик. - 2-е изд., перераб. и доп. - М.: Маркет ДС, 2011. - 415 с

4. Ломакин, В. К. Мировая экономика [Текст]: учебник / В. К. Ломакин. - 4-е изд., перераб. и доп. - М.: ЮНИТИ, 2012. - 671 с.

5. Додонов, В. Ю. Мировой кризис и тенденции экономического развития Казахстана [Текст]: научное издание / В. Ю. Додонов. - Алматы: КИСИ при Президенте РК, 2011. - 376 с.

6. Мировая экономика / Под ред. А.С. Булатова. - М.: Юристъ, 2007.

7. Гурова И.П. Мировая экономика. – М., 2009.

Әлемдік шаруашылықтағы жаһандық экономикалық мәселелер

1.. Адамзаттың негізгі жаһандық экономикалық мәселелері

2. Экологиялық дағдарыс жаһандық мәселе ретінде.

3. Әлемдік экономиканың дамуындағы демографиялық мәселе.

4. Жер шары тұрғындарын азық-түлікпен қамтамасыз ету мәселесі.

5. Әлемнің жаһандық экономикалық мәселелерін шешуде Қазақстанның қатысуы.

1.Адамзаттың негізгі жаһандық экономикалық мәселелері

Глобальные проблемы — несоответствия между наиболее значимыми планетарными потребностями и возможностью их удовлетворения совместными усилиями человечества в определенный период времени.

Ғаламдық мәселенің мағынасы арада ХХ дың екінші жартысында айрықша өсті. Дәл осы мәселелер байыпты ұлттық және дүниежүзілік шаруашылықтың құрылымына деген ықпал етеді.

Ғаламдық мәселелер - ара ең мәнді планетарлық қажеттіліктің және адамзаттың оның қанағатының мүмкіндігінің арасында бірлескен мехнаттармен в уақыттың тағайынды кез қайшылық.

Адамзаттың ғаламдық мәселелері - ғаламшардың барлық халқының өмірлік мүдделерін және өзінің шешімі үшін әлемнің барлық мемлекетінің бірлескен әрекетін сұрайды.

Қазіргі шарттарда ғаламдық мәселелерге жатады:

- солтүстік-оңтүстік мәселесі;

- берекесіздіктің мәселесі;

- азықтық мәселесі;

- энергетика мәселесі;

- экология және төзімді дамудың мәселесі;

- демографиялық мәселе;

- адам әлуеттің дамуының мәселесі;

- адам қауіпсіздігін қамсыздандыруының мәселесі;

- дүниежүзілік мұхиттың игерушілігінің мәселесі.

Ғаламдық мәселелер өзінің шығу тегіне, мінезіне және шешу әдісіне байланысты,халықаралық ұйымдардың топтастыруы бойынша үш топқа бөлінеді

Бірінші топты адамзаттың негізгі әлеуметтік-экономикалық және саяси мақсаттарымен анықталатын мәселелер құрайды.

Оларға бейбітшілікті сактау, қару-жарақтың шабандоздығының тоқтату және қарусыздандыру, ғарыштың емесмилитарландыру, дүниежүзілік әлеуметтік прогресс үшін қолайлы жағдай жасау.

Екінші топ мәселесінің кешенін "адам - қоғам - техника" үштігі құрайды. Осы мәселелер әлеуметтік дамудың НТП игерушілігінің тиімділігі және техниканың адамға теріс ықпалын тигізу, адам санын өсіру, мемлекетте адам құқығын бекіту, азаматтың мемлекеттік институттың қатаң тексерісінен босату, әсіресе дербес еркіндігін беру.

Үшінші топ мәселелері әлеуметтік-экономикалық үдерістермен және қоршаған ортамен байланысты.Мұнда шикізаттың, энергетикалық және азықтық мәселелердің шешімдері кіреді. Адам өмірін ойраңдата алатын, қоршаған орта дағдарысын жеңу.

Адамзаттың басым ғаламдық мақсаттары:

- саяси шеңберде - әскери шатақтың мүмкіндігін кеміту және болашақта толық жою, халықаралық қатынастарда зәбір-жапаның алдын алу;

- экономикалық және экологиялық шеңберлерде –қорларды және энергияүнемдеуші технологияларды енгізу және дамыту.

- әлеуметтік шеңберде - өмір деңгейінің көтермелеу, адам денсаулығын сақтау, дүниежүзілік азықтық қамсыздандыру жүйесінің жаралғаны;

Дүниежүзілік экономиканың даму барысында жаңа ғаламдық мәселелер туады және туу болады.Қазіргі шарттарда жаңа, белгілі ғаламдық мәселе болып космос аянын игерушілігі боолып табылады.

Адамның ғарышқа шығуы іргелі ғылым және қолданбалы зерттеулер дамуының маңызды импульсы болып табылды.

Қазіргі байланыс жүйелері, табиғи астан-кестен өзгерісінің көптеген болжаулары, пайдалы кеннің дистанциялық тыңшылығы - бұл космосқа ұшу арқылы нақтылы болды. Сонымен қатар одан әрі космостық игерушілік үшін қажетті қаражат шығындарының көлемдері, бүгін тек жеке мемлекеттің ғана емес, тоб елдің мүмкіндіктерін асып түседі. Зерттеулердің қымбат компоненті, космостық аппараттың құрылымы және ұшырымы, космостық бекеттің мазмұны болып табылады.

Зор күрделі салымдар жобаның жүзеге асуы үшін тыңшылық және ғаламшардың жайма-шуақ жүйенің сыртқы перспективалы игерушілігі қажет етеді. Космостық аяның игерушілігінің салдарының мүдделері, объективті шеңберде халықаралық дамуды кең ауқымды мемлекетаралық әрекеттестікті кооперациялау және космостық зерттеулер жасау.

Қазіргі кезде ғаламдық мәселенің санына- жердің құрылымын зерттеу және ауа райымен басқару. Космостық аяның игерушілігі сияқты, осы екі мәселенің шешімі кең халықаралық ынтымақтастықта ғана болуы мүмкін.

ауа райымен басқарма причем және ахуалмен сұрайды, ара хозяйствующих субъекттің поведенческих шамасының өзге, ғаламдық мәмілесінің санында мақсатпен экономикалық қызметтің зиянды әсерінің повсеместной минимизациялауының на қоршаған ортаны.

2.Экологиялық дағдарыс жаһандық мәселе ретінде

Экологияның және төзімді дамудың мәселесі - адам қызметінің сол қоршаған ортаға зиянды әсерінің тоқтату мәселесі.

1980-е гг. экологиялық мәселе аймақтық болды: зарарлы шығарындылар таяудағыдағы елдерге жетеді, босағаластардан желмен және бұлттармен келеді. (ащылықтың жаңбырлары, Ұлыбританияның және ФРГ индустриялық өндірісінің тастандысының атмосферасына шығарындылары Швецияда және Норвегияда жауды, ал ұлы ара көлдерде АҚШТЫҢ шекарасында және Канадада американдық кәсіпорындардың улы ағындарынан тірі ағзалар өлді.

Дамушы ғаламдық қауіп-қатерлер арасында қазіргі уақытта ауа райы мен климат және Жер құрылымының зерттеу және басқару жатады. Ғарыш кеңістігін зерттеу, осы екі проблемаларды шешу тек кең ауқымды халықаралық ынтымақтастықтың негізінде мүмкін болады. Сонымен қатар, ауа райы мен климат бақылау қоршаған ортаға таралған экономикалық қызметтің зиянды әсерін азайту мақсатында, басқаларының арасындағы экономикалық агенттердің мінез-құлық нормаларын ғаламдық үйлестіруді талап етеді.

1990-ы жылдары экологиялық мәселе ғаламдық деңгейге шықты, бұл: келесі теріс үрдістерде көрсетіледі

- жаңартылмалы қорлар(тропикалық ормандар, және балық қорлары т.б) әлемде үлгермейтін қорлар;

- дүниежүзілік экожүйенің үркіншілігі болып жатады, флораның және фаунаның неғұрлым өкілдері жоғалады, табиғатта экологиялық дүниенің батане бұза;

- ғаламшардың барлық үлкен аумақтары экологиялық сорлылықтың зонасы болып келеді. Осылай Қытай экономикасының қарқынды дамуы, табиғи қорлардың аса ірі көлемінің извлечением (айталық, 2006 г. шығар- 2,4 миллиард көмірдің тоннасы болды) және соншама алып өлшеммен экологиялық атал-сатал өндірістің (алмастың 420 миллион т) жетті, осы елді экологиялық сорлылықтың тұтас зонасына айналдырды.

-Ең күрделі және ең қауіпті мәселе болып ауа райының ықтимал өзгерісі, қорщаған ортаның қызуы, ол өз кезегінде, жиілік және қысылшаң табиғи-климаттық көрініске алып келеді: қуаңшылық, тілсіз жау, құйын, қатты шуақ және салқындық, кейбірлері маңызды экономикалық шығынға табиғатқа, адамға және ел экономикасына шығын әкеледі.

Халықаралық экологиялық саясаттың ең әсерлі мысалымен киото хаттамасы болып табылады.Бұл құжат 1997 ж. Киотода (Жапон) туралы ахуалдың өзгерісінің ООН раманың конвенциясының қатысқандарының үшінші конференциясында қабылданды және 2005 ж. ратификациядан кейін күшіне енді ол, дүниежүзілік шығарындының 55%ын құрайды. Киото хаттамасында негізінде Европаның елдері қатысады. Ресей және Жапония. АҚШ және Австралия онымен ша экономикалық себептермен шықты, ал қалған елдің көпшілігі оған қол қоймады. Киото хаттаманың мақсаты - парниқтың газының шығарындысының 5,2% қысқарту 1990 г. деңгейінен төмен дамыған елдер үшін в 200s-2012 гг. Киото хаттамасында нарықтық тетіктерде шығарындының қысқарту жолдары көзделген.

- Таза даму тетігі - дамыған елдер дамушы елдерде шығарындыларын азайту жобаларын инвестициялау арқылы кредиттер алу;

- Бірлескен жүзеге асыру - ел дамушы елдерде шығарындыларын азайту жобаларын инвестициялау арқылы кредиттер алуға;

- Халықаралық шығарындылармен сауда-саттық - ел өзара шығарындылар кредиттер сатып алу және сату.

3.Әлемдік экономиканың дамуындағы демографиялық мәселе.

Жаһандық демографиялық проблема екі бөліктен тұрады:

- Дамушы елдерде халықтың жедел және нашар бақыланатын өсу

- Өтпелі және дамыған елдердің көптеген мемлекеттердің халықтың қартаюы.

Еуропа, Жапония және бірнеше ТМД елдерінде ХХ ғасырдың соңғы ширегінде демографиялық дағдарыс жүріп баяу өсу мен тіпті қартаю табиғи кему көрінеді және оның жұмыс жасындағы халық тұрақтандыру немесе қысқарту. Демографиялық қартаю (65 жылдан астам 60 жастан асқан халық үлесінің ұлғаюы, халықтың жалпы санының 12-ден астам% - 7% -дан астам) - медицина жетістіктері, халықтың өмір сапасын айтарлықтай жақсарту және мерзімін ұзарту үшін ықпал және басқа факторларға негізделген табиғи процесс болып табылады.

Дамыған және өтпелі елдердің экономикасы үшін, өмір сүру ұзақтығының ұлғаюы оң және теріс салдары бар. Бірінші топ зейнеткерлік жас қарсаңында аға азаматтардың бұрынғы ағымдағы жұмыспен кеңейту мүмкіндігін қамтиды. Екінші топ егде жастағы азаматтарға тұрмыстық қызмет көрсету мен олардың денсаулығы мен қаржылық қамтамасыз ету сияқты мәселелерді қамтиды. Бұл жағдайдан шығу іргелі жолы жинақтаушы зейнетақы жүйесіне көшу олардың зейнетақы үшін ең алдымен азамат өзі жауапты.

Осы елдердің демографиялық проблема аспектісіне қатысты, белсенді экономикалық халықтың, ең алдымен оның шешімі басқа елдерден көшіп ағынмен көрінеді.

4.Жер шары тұрғындарын азық-түлікпен қамтамасыз ету мәселесі.

Дүниежүзілік азық-түлік мәселесінің ең жалпы нысаны, адамзаттың әлі күнге дейін өзін-өзіне жеткілікті физиологиялық нормаларына сәйкес маңызды тамақпен қамту қабілетсіздігі, соған қарамастан, халықаралық қоғамдастықтың экономикалық және ғылыми-техникалық ағымға сәйкес планетамыздың оған мүмкіндігі жеткілікті.

Соңғы 50 жыл ішінде, азық-түлік өндірісі айтарлықтай жетістіктерге жетті – аш адамдар саны екі есеге азайды. Сонымен қатар, әлі күнге дейін әлемдегі халықтың едәуір бөлігі азық-түлік тапшылығы кезінде. Оларға мұқтаж адам саны 850 астам миллион адам, яғни азық-түлік абсолютті болмауы әрбір жетіші адам (калория бойынша). Жыл сайын 5 миллионнан астам бала аштықтан әсерінен көз жұмады.

Елдерінің әр түрлі топтарда дамуы және ауыл шаруашылығы өндірісінің деңгейі (яғни, ресурстарды тиімді пайдалану) негізінен ұйымдық нысандарымен түсіндіріледі, материалдық-техникалық база, сондай-ақ табиғи-климаттық жағдайлар мен түрлі дақылдарды өсіру және мал шаруашылығы өндірісі үшін жарамды жер болуы. Ашаршылықтың ең өткір проблемасы алдында азық-түлік импортына елеулі қаражат бөлу мүмкіндігі жоқ кедей елдер тұр. Сонымен қатар дамушы елдерде мемлекеттік қолдау жандандыру аграрлық реформалар жүргізу және ғылыми-технологиялық прогресс бірлесіп пайдалану,осы елдер тобына ауыл шаруашылығын одан әрі дамытуды ұсынады.

5.Әлемнің жаһандық экономикалық мәселелерін шешуде Қазақстанның қатысуы.

Рио-де-Жанейрода БҰҰ Орнықты даму жөніндегі конференциясында

Қазақстандық «21-ші ғасырдағы тұрақты дамудың ғаламдық энергетикалық стратегиясы» атты бастамасын қолдады және «Жасыл көпір ұрпақтан ұрпаққа».

жоғары оқу орындарының халықаралық консорциум құрды.

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

1. Глобализация мирового хозяйства [Текст]: учеб. пособие / под ред.: М. Н. Осьмовой, А. В. Бойченко. - М.: ИНФРА - М, 2012. - 375 с.

2. Мировая экономика [Текст]: учебник / под ред. И. П. Николаевой. - 4-е изд., перераб. и доп. - М: ЮНИТИ-ДАНА, 2012. - 399 с.

3. Пашковская, М. В. Мировая экономика [Текст]: учеб. пособие / М. В. Пашковская, Ю. П. Господарик. - 2-е изд., перераб. и доп. - М.: Маркет ДС, 2011. - 415 с

4. Ломакин, В. К. Мировая экономика [Текст]: учебник / В. К. Ломакин. - 4-е изд., перераб. и доп. - М.: ЮНИТИ, 2012. - 671 с.

5. Додонов, В. Ю. Мировой кризис и тенденции экономического развития Казахстана [Текст]: научное издание / В. Ю. Додонов. - Алматы: КИСИ при Президенте РК, 2011. - 376 с.

6. Мировая экономика / Под ред. А.С. Булатова. - М.: Юристъ, 2007.

7. Гурова И.П. Мировая экономика. – М., 2009.