Изучение темы в конце 80-х гг. ХХ – начале ХХI в

Форум. Інфармацыйна-культурны бюлетэнь. - №1-5. – Мн.,1995-1997.

Этносоциальные и конфессиональные процессы в современном обществе. Мат. междун. научной конф. 16-18 ноября 1999 года. Гродно. – Гродно, 2000.

Этносоциальные и конфессиональные процессы в трансформирующемся обществе. Мат. междунар. научной конф. 15-16 ноября 2001 г. Гродно. – В 2-х частях. – Гродно, 2001.

Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.: “Дэполіс”, 2001.

Общие работы

Бромлей Ю.В. Национальные проблемы в условиях перестройки //Вопросы истории. – 1989. – №1.

Перабудова і міжнацыянальныя адносіны. – Мн., 1989.

Лыч Л.М. Этнакультурныя працэсы на Беларусі: гісторыка-параўнальны аналіз (другая палова ХІІІ ст. - 1917 г.) //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.:“Дэполіс”, 2001. С.6-14.

Беларусь: гістарычны лёс народа і культуры. – Мн.,1995.

Лыч Л., Навіцкі У. Гісторыя культуры Беларусі. - Мн., 1997.

Платонаў Р.П. Беларусь у міжваенны перыяд. – Мн., 2001.

Эбэрхардт П. Дэмаграфічная сітуацыя на Беларусі: 1898-1989. Пераклад з польскай. – Мн.,1997.

Протько Т.С. Становление советской тоталитарной системы в Беларуси (1917-1941 гг.). - Мн.: Тесей, 2002. - 688 с., [76] с. ил.

Навіцкі У.І. Савецкая палітыка ў адносінах да этнічных супольнасцей Беларусі //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.:“Дэполіс”, 2001. С.15-24.

Касцюк М.П. Узаемаадносіны этнічных супольнасцей на Беларусі ў ХХ ст. //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.:“Дэполіс”, 2001. С.24-31.

Канфесіі на Беларусі (канец XVIII-XX ст.) /В.В.Грыгор’ева, У.М.Завальнюк і інш. Навук. рэд. У.І.Навіцкі. – Мн.: ВП “Экаперспектыва”, 1998. - 340 с.

Лыч Л. Пратэстанцкая царква ў нацыянальна-культурным жыцці Беларусі: традыцыі і сучаснасць //Штогоднік Інстытута гісторыі НАН Беларусі. - Мн., 1999. - С.110-123. [Баптизм. Немцы Витеб-й губ., 1880-е гг….]

Верашчагина А. З гисторыи адвентызму на Беларуси //Форум. - 1997. - №5. - С.16-18. [Немецкие ремесл-ки в С-З крае…]

Верашчагина А. Этнаканфесіянальныя групы на Беларусі //НМБ. Кн. 3. 1996. - С.9-12 [Немцы-лютеране, конец 19-нач. 20 в. - адвентизм…]

Верашчагіна А., Гурко А. Гісторыя канфесій ў Беларусі: мінулае і сучаснасць. – Мн., 2000.

Грыгор’ева В., Філатава А. Пратэстанцкая царква ў Беларусі ў канцы XVIII-пачатку ХХ стст. //БГЧ. - 2001. - №2. - С.57-61.

Филатова Е.Н. Конфессиональная политика царского правительства в Беларуси. 1772-1860 гг. - Мн.: Бел. наука, 2006. - 192 с.

Яноўская В.В. Хрысціянская царква ў Беларусі 1863-1914 гг. – Мн.: БДУ, 2002. – 199 с.

Сосна Ул. Нацыянальныя групы сялян на Беларусі ў дарэформенны перыяд //НМБ. Кн. 2. - С.24-27 [Немцы: в 40-е гг. 19 в. выходцы из Пруссии и других нем-х гос-в в Речицком уезде. Староверы, цыгане, татары....]

Панюціч В. Пазямельныя арэндныя адносіны на Беларусі ў 2-й палове ХІХ-пачатку ХХ стст. (дваране, мяшчане, купецтва. каланісты) //БГЧ. - 1993. - №4. - С.40-49.

Рудовіч С.С. Этнічныя супольнасці Беларусі ў палітыцы царызму перыяду Першай сусветнай вайны (ліпень 1914 - люты 1917 гг.) //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.:“Дэполіс”, 2001. С.177-182.

Карнялюк В. Гістарычная дэмаграфія першай сусветнай вайны: бежанства з заходніх губерняў Расійскай імперыі (1914-1917 гг.) //Bialoruskie Zeszyty Historyczne. – 1999. - №12.

Рудовіч С. Этнапалітычная гісторыя Беларусі пачатку 20 ст.: праблемы даследвання //Гістарычны альманах. – 2001. – Том 4. – Гародня,2001. - С.101-108.

Яшчанка А.Р. Гомель у другой палове ХІХ – пачатку ХХ ст.: Гісторыка-этнаграфічны нарыс. – Гомель,1997.

Жытко А.П. Этнічны склад дваранства Беларусі (1861-1914 гг.) //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.:“Дэполіс”, 2001. С.114-116.

Полетаева Н.И. Национальный состав купечества Беларуси в конце ХІХ в. //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.:“Дэполіс”, 2001. С.149-153.

Проценко О.Э. «Нетитульные» нации и проблема национального образования в Гродненской губернии во второй половине ХІХ ст. //Этносоциальные и конфессиональные процессы в трансформирующемся обществе: Материалы междун. науч. конф.: В 2 ч. Ч.1 /Под ред. проф. У.Д.Розенфельда. - Гродно: ГрГУ, 2001. - С.168-173.

Лісоўскі Л. Гісторыя нацыянальных меншасцей на Нараўляншчыне //НМБ. Кн. 2. 1996. - С.48-49 [1920-е гг.: немцы, чехи, латыши, украинцы…]

Лісоўскі Л.А. Нараўлянскі раён. Гісторыя і геаграфія: В 3-х т.- Т.1. - Мазыр: РВФ “Белы Вецер”, 1998. - 188 с.

Замойскі А.С. Да пытання аб сацыяльна-эканамічным становішчы нацыянальных меншасцей Савецкай Беларусі ў 1920-я гады //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.:“Дэполіс”, 2001. С.216-220.

Замойскі А.С., Пічукоў В.П. Нацыянальная праца з русскім насельніцтвам БССР у 1920-я гады //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.:“Дэполіс”, 2001. С.220-224.

Замойскі А. Сацыяльна-эканамічнае жыццё этнічных групп у БССР у 1920-я гг. //БГЧ. 2003. №3. С.50-55.

Раманава І.М. Рэпрэсіі супраць нацыянальных меншасцей БССР у міжваенны перыяд //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.:“Дэполіс”, 2001. С.227-232.

Раманава І. Рэпрэсіі супраць нацыянальных меншасцей Беларусі ў міжваенны перыяд //Беларусь у ХХ стагоддзі.Сборник научных работ. Выпуск 1. Мн., 2002. С.151-156.

Кузняцоў І. Палітычныя рэпрэсіі ў Беларусі ў 1939-1941 гадах //Białoruskie Zeszyty Historyczne. – 2000. - №13. - С.45-70.

Адамушка У. Палітычныя рэпрэсіі 20-50-ых гадоў на Беларусі. - Мн.,1994.

Палітычныя рэпрэсіі на Беларусі ў ХХ стагоддзі. Матэр. навукова-практычнай канфер. – Мн.,1998. - 278 с.

Пичуков В.П., Старовойтов М.И. Этнические процессы на территории Восточного Полесья и конфессиональная характеристика населения региона //Традиции материальной и духовной культуры Восточного Полесья: Проблемы изучения, сохранения и развития в постчернобыльское время: Монография. Гомель, 2003. С.28-33.

В.П.Пичуков, М.И.Старовойтов. Гомельщина многонациональная (20-30-е годы ХХ века). Выпуск І. Гомель: Гомельский госуниверситет им. Ф.Скорины. 1999. – 235 с.

Пичуков В.П., Старовойтов М.И. Гомельщина как синтезный этнокультурный регион Восточной Беларуси (1920 - нач. 1930-х гг.) //Этносоциальные и конфессиональные процессы в современном обществе. Мат. междун. научн. конф. (16-18 ноября 1999 г. Гродно) /Под ред. проф. У.Д.Розенфельда. - Гродно: ГрГУ, 2000. - С.288-293.

Пичуков В.П., Старовойтов М.И. Партийно-советское руководство политикой в отношении национальных меньшинств в 20-е годы (на материалах Гомельщины) //Этносоциальные и конфессиональные процессы в современном обществе. Мат. междун. научн. конф. (16-18 ноября 1999 г. Гродно) /Под ред. проф. У.Д.Розенфельда. - Гродно: ГрГУ, 2000. - С.335-342.

Пичуков В.П., Старовойтов М.И. Русские и украинские национальные сельские советы на Гомельщине в 1920-е гг.: универсальное и специфическое в национальной политике //Менталитет восточных славян: история, современность, перспективы: Мат. междун. научн. конф. /Под ред. В.В.Кириенко. - Гомель: ГГТУ им. П.О.Сухого, 1999. - С.152-154.

Старовойтов М.И., Пичуков В.П. Всесоюзная перепись населения 1926 года - важный источник в изучении проблемы «Гомельщина многонациональная» //Менталитет восточных славян: история, современность, перспективы: Мат. междун. научн. конф. /Под ред. В.В.Кириенко. - Гомель: ГГТУ им. П.О.Сухого, 1999. - С.159-161.

 

Зеленкова А.И., Старовойтов М.И. Гомельщина многонациональная (20-30-е годы ХХ века). – Выпуск ІІ. – Гомель: Гомельский госуниверситет им. Ф.Скорины, 2000. - 156 с.

Лыч Л.М. Назвы зямлі беларускай. – Мн.: “Універсітэцкае”,1994. - 128 с. (Раздзел ІІІ. Міжэтнічныя працэсы ў люстэрку тапаніміі).

Сацукевіч І.І. Урбанонімы (унутрыгарадскія назвы) Мінска этнічнага паходжання (канец XVIII-ХХ ст.) //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.:“Дэполіс”, 2001. С.375-378.

 

Полян П. Не по своей воле... История и география принудительных миграций в СССР. – М., 2001.

Яцкевіч С. Адукацыя нацыянальных меншасцей на Беларусі ў 1920-1990 гг. //Bialoruskie Zeszyty Historyczne. – 1998. - №10. - С.68-81.

Яцкевіч С. Лёсы адукацыі нацыянальных меншасцей на Беларусі //Весці АНМ. - 1997. - №3.

Токараў М. Вывучэнне культуры і гісторыі нацыянальных меншасцей у беларускай Акадэміі навук (1920-30-я гг.) //НМБ. Кн. 2. - С.62-64.

Токарев Н.В. Деятельность научных подразделений Белорусской Академии наук по изучению национальных меньшинств республики (1929-1936 гг.) //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.:“Дэполіс”, 2001. С.236-239.

Калаткоў У.Я. Беларуская савецкая гістарыяграфія 1920-30-х гадоў аб культуры этнічных супольнасцей Беларусі //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.:“Дэполіс”, 2001. С.300-304.

Бажэнаў Ю.В. Асвятленне нацыянальных меншасцей Беларусі ў беларускіх энцыклапедычных выданнях //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.:“Дэполіс”, 2001. С.369-372.

Гимбут В. Организация народного образования среди национальных меньшинств в Беларуси: первые шаги трудного пути (перв. пол. 1920-х годов) //Беларусь у ХХ стагоддзі. Сборник научных работ. Вып. 2 /Научн. ред. В.П.Андреев. - Мн., 2003. - С.71-77.

Гимбут В.В. Организация народного образования среди национальных меньшинств в условиях белорусско-украинского пограничья в 20-е гг. ХХ в. //Беларусь і суседзі: гістарычныя шляхі, узаемадзеянне і ўзаемаўплывы. Мат. Міжнар. навук. канф. 28-29 верасня 2006. – Гомель, 2006. – С.166-172.

Курьян З. Реализация национальной политики в Мозырском округе в 1920-1930 гг. //Беларусь у ХХ стагоддзі. Сборник научных работ. Вып. 2 /Научн. ред. В.П.Андреев. - Мн., 2003. - С.177-181.

Пушкін І.А. Рэлігійнае пытанне ў жыцці нацыянальных меншасцей (20-я гады ХХ ст.) //Старонкі гісторыі Магілёва. Зб-к навуковых прац удзельнікаў навук. канф. - Магілёў, 1998. - С.123-134.

Пушкін І.А. Удзел нацыянальных меншасцей БССР у грамадска-палітычным і культурным жыцці ў 1920-я гады //Этнічныя супольнасці ў Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Матэрыялы навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. - Мн.: “Дэполіс”, 2001. - С.224-227.

Пушкін І.А. Роля СМІ на родных мовах у грамадска-палітычным і культурным жыцці нацыянальных дыяспар БССР (20-я гг. 20 ст.) //Народныя традыцыі і нацыянальная культура: Матэрыялы рэсп. навук.-практ. канф.: У 2 кн. /Пад рэд. В.С.Цітова. - Мн.: БДПУ, 2003. - Кн. 2. - С.57-61.

Пушкін І. Нацыянальныя меншасці БССР у грамадска-палітычным жыцці. 1920-я гг. //Беларусь у ХХ стагоддзі. Сборник научных работ. Вып. 2 /Научн. ред. В.П.Андреев. - Мн., 2003. - С.258-273.

Пушкін І. Нацыянальныя меншасці БССР у грамадска-палітычным і культурным жыцці (20-я гады ХХ ст.): Манаграфія /Навук. рэд. М.П.Касцюк. - Магілёў: МДУ імя А.Куляшова, 2004. - 168 с.

Пушкін І. Рэлігійнае жыццё нацыянальных меншасцей БССР у перыяд НЭПа //Канфесіі на Беларусі: гісторыя, сучаснасць [Тэкст]: зб. матэрыялаў міжнароднай навукова-практ. канф. (Брэст, 7-8 кастрычніка 2004 г.). - Брэст: Выд-ва БрДУ, 2005. - С.70-74.

Пушкін І. Дзейнасць школ нацыянальных дыяспар Беларусі ў 1920-я гады //Нацыянальная адукацыя: Тэмат. зборнік навук. прац. Кніга ІХ. Адукацыя дыяспар /Нав. рэд. С.А.Яцкевіч. - Брэст, 1998. - С.27-30.

Елизаров С.А. Национальные советы в структуре административно-территориального устройства БССР в 1920-30-е гг. //Этнічныя супольнасці ў Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Матэрыялы навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. - Мн.: “Дэполіс”, 2001. - С.252-256.

Валахановіч А. Нацыянальныя адміністрацыйна-тэрытарыяльныя адзінкі //Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. /Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г.П.Пашкоў (галоўны рэд.) і інш. - Мн.: БелЭн., 1999. - Т.5. - С.310-311.

Лейзеров А. Национальная политика в Беларуси в первые годы советской власти (1920-1939) //Беларусь у ХХ стагоддзі. Сборник научных работ. Вып. 1 /Научн. ред. В.П.Андреев. - Мн., 2002. - С.104-109.

Дзядзінкін А.Л. Культурна-асветніцкая дзейнасць органаў адукацыі Віцебскага губвыканкама ў адносінах да нацыянальных меншасцей //Этнічныя супольнасці ў Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Матэрыялы навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. - Мн.: “Дэполіс”, 2001. - С.197-201 [евр., поль., латыш.].

Беларусь шматнацыянальная. Буклет-даведнік /Аўтар тэксту і складальнік Л.Міхальчук. – Мн.: УП “Рыфтур”, 2007. – 96 с.

Цыгане

Богдевич И., Манкевич Е. Дрома ромен //Рэспубліка. - 1996. - 29 кастрычніка.

Мацвееў Ул. Цыганы: “дзеці сонца” маюць свайго прэзідэнта і парламент //Нацыянальныя пытанні. Матэрыялы ІІІ Міжнароднага Кангрэса беларусістаў “Беларуская культура ў дыялогу цывілізацый”. Мінск, 21-25 мая, 4-7 снежня 2000 г. /Беларусіка=Albaruthenica. Кн. 22. Мн.,2001. С.211-212.

Піскун Л., Піскун Я. Да пытання аб культуры і адукацыі цыганоў Беларусі //Весці АНМ. 1997. №4. С.16-20.

Піскун Л., Піскун Я. Цыганы на Беларусі //Веды (Навуковая інфармацыйна-аналітычная газета Беларусі). 1998. 6 лістапада (№39-40).

Дучыц Л. З гісторыі цыганоў Беларусі //БГЧ. 2003. №3. С.45-49.

Дучыц Л.У. Цыганы Беларусі ў гістарыяграфіі Расійскай імперыі //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.:“Дэполіс”, 2001. С.153-157.

Калінін В. Беларускія цыганы //Літаратура і мастацтва. 1990. №4.

Калінін В. Цыганы на Беларусі //З гісторыяй на “Вы”. Публіцыстычныя артыкулы. Выпуск другі. Мн.,1994.С.330-349.

Калинин В. Загадка балтийских цыган: Очерки истории, культуры и социального развития балтийских цыган. Мн.: И.П.Логвинов, 2005. -240 с.

Деметер Н.Г. Этнографическое изучение цыган в России (Историографический очерк) //Цыгане. Сборник статей. М.: РАН. Институт этнологии и антропологии им. Н.Н.Миклухо-Маклая,1999. С.7-15.

Топоров В.Г. История изучения цыганского языка в России //Цыгане. Сборник статей. М.: РАН. Институт этнологии и антропологии им. Н.Н.Миклухо-Маклая,1999. С.16-26.

Бессонов Н.В. Развитие цыганского костюма с XV по ХХ столетие //Цыгане. Сборник статей. М.: РАН. Институт этнологии и антропологии им. Н.Н.Миклухо-Маклая,1999. С.46-66.

 

Друц Е., Гесслер А. Цыгане. М., 1990.

Друц Е., Гесслер А. Цыгане: очерки. М., 1990.

Деметр Н., Бессонов Н., Кутенков В. История цыган - Новый взгляд. Воронеж, 2000.

 

Цітоў В.С. Этнаграфічная спадчына. Беларусь. Краіна і людзі. Вучэбна-метадычны дапаможнік. Мн.: “Беларусь”, 1996. (О цыганах: С.179-182).

Карашчанка І.В. Цыганы //Этнаграфія Беларусі. Энцыклапедыя. Мн.: “Беларуская Савецкая Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі”, 1989. С.522-523.

Карашчанка І. Цыганы //Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Том 6. Кніга ІІ. Мн.: “Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2003. - С.110-111.

Деметер Н.Г. Цыгане //Народы России. Энциклопедия. М.: Научное издательство «Большая Российская Энциклопедия», 1994. С.390-393.

Этэнка Л. Лачо дэ вэс тумэн, гэ ромалэ! (Вітаю цябе, цыганскі народ!) //Літаратура і мастацтва. 1989. 22 снежня.

Эстенко Л. Приветствую тебя, цыган! //Неман. - 1990. - №2. - С.125-126.

Шустовский А. Когда цыгане поселились на Белой Руси //Народная воля. 1998. 25 лістапада.

Большаков С. Цыгане шумною толпою по Беларуси не кочуют //АиФ. 1998. №31.

Карнялюк К. Цыганы Прыдзвіння //Звязда. 1994. 24 сакавіка.

Карнялюк К. Цыганскі клуб “Рома” //Літаратура і мастацтва. 1993. 5 лістапада.

Карнялюк К. Хто такія рома? //Прыпяцкая праўда (Наровля). - 1993. - 28 жніўня.

Маліноўскі М. Дзеці ветру. Цыганы на Беларусі //Беларуская думка. 1993. №6. С.73-77.

Маліноўскі М. Спрадвечныя вандроўнікі //Чырвоная змена. 1994. 20 кастр.

Асіноўскі С. Дзеці ветру //Архивы и делопроизводство. 2004. №4. С.116-124.

Бутэвіч А. Пад вольным ветрам шумныя кібіткі ў адвечным падарожжы. Мір – цыганская сталіца //Звязда. 2001. 9 чэрвеня.

Раманюк В. Раскіданыя па Зямлі //Звязда. 2000. 4 лістапада.

Мацюшэнка В.В., Дзятчык М.І. Цыганы //Народная асвета. 2001. №6. С.56-59.

Пешкава А. Цыгане на Беларусі //Беларускі час. - 1997. - 23 чэрвеня.

Яковлев А. Хозяева дорог //История (). 2002. №48.

[О сборнике стихов В.Калинина «Романэ сунэ» («Сны цыган»)] // Краязнаўчая газета. - 2006.- №22.

Соніч А. Дзеці сонцу [ветру?] //Беларуская мінуўшчына. 1996. - №4. - С.30-33.

Сосна У. Спробы асяляніць цыганоў на Беларусі ў канцы XVIII - першай палове ХІХ ст. //Веснік міжнароднай акадэміі нацыянальных меншасцей. - 1997. - №1. - С.35-36.

Буйко Т. К вопросу об истории и культуре белорусских цыган //Другая міжнародная навукова-практычная канф. “Ісламская культура татараў-мусульман Беларусі, Літвы і Польшчы і яе ўзаемадзеянне з беларускай і іншымі культурамі”. - Ч.2. - Мн.: Белгоспедунив-т, 1996. - С.101-106.

Буйко Т. Цыгане Могилева и Могилевской губернии XVIII-XIX вв. //Мінулая і сучасная гісторыя Магілёва: Зб. навуковых прац удзельнікаў ІІ Міжнароднай навуковай канф. “Гісторыя Магілёва: мінулае і сучаснасць”. - Магілёў, 2001. - С.117-119.

Караткевіч Ул. Вярхоўны цыганскі суддзя //Спадчына. – 1992. - №4. – С.55-66.

Латыши и литовцы

Тугай У.В., Галавач А.В. “Дзе песні з Даўгавы гучалі”. Мн., 1992.

Тугай У.В. Латышы на Беларусі. – Мн.: Выд. Ул. М.Скакун,1999. – 136с.

Тугай У.В. Латышскі этнас у сацыяльна-эканамічным і культурным жыцці Беларусі. – Мн.: Вучэбна-выдавецкі цэнтр БДПУ, 2002. – 318с.

Тугай У. Літоўскі этнас на Беларусі (літоўскія нацыянальныя Саветы ў 20-30 гг. ХХ ст.) //Пытанні гісторыі, метадалогіі і методыкі выкладання. Зборнік навук. арт. Выпуск першы. – Мн.,1998. С.135-139.

Тугай У. Латышскія хутары ў Беларусі //БГЧ. – 2002. - №1. – С.29-32.

Лукін В. Некаторыя асаблівасці жыцця і побыту віцебскіх латышоў у ХІХ ст. //НМБ. Кн.2. С.27-30.

Лукін В. Народы Прыбалтыкі на тэрыторыі Беларусі (другая палова XVIII – першая палова ХІХ стст.) //БГЧ. 1994. №4; 1995. №2.

Лукін В. Міжнацыянальныя адносіны на Беларусі ў 20-я гады ХХ ст. (на прыкладзе латышоў і літоўцаў) //БГЧ. - 1997. - №2. - С.73-80.

Лукін В.С. Вырашэне нацыянальных праблем народаў Прыбалтыкі на Беларусі ў 20 гады ХХ ст. //Нацыянальная палітыка і міжнацыянальныя адносіны на Беларусі ў ХХ стагоддзі. Зборнік навуковых артыкулаў. – Мн., 1997. – С.38-46.

 

Унуковіч Ю. Літоўцы ва Усходняй Беларусі ў канцы ХІХ-пачатку ХХІ ст. //БГЧ. 2006. №9. С.37-43. [есть фото: молитвенники, 2 съезд труд-ся лит-в БССР, книги…]

Токць С. Літоўскае насельніцтва ў Гродзенскай губерні ў ХІХ-пачатку ХХ ст. //Весці Міжнароднай акадэміі нацыянальных меншасцей. - 1997. - №1.

Слабін У., Шпак Л. Латышы на Віцебшчыне //Культура. - 1996. - №31.

Цітоў В.С. Этнаграфічная спадчына. Беларусь. Краіна і людзі. Вучэбна-метадычны дапаможнік. Мн.: “Беларусь”, 1996.(Летувісы (Літоўцы): С.170-172).

Карашчанка І.В. Латышы //Этнаграфія Беларусі. Энцыклапедыя. Мн.: “Беларуская Савецкая Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі”, 1989. С.286-287.

Карашчанка І.В. Літоўцы //Этнаграфія Беларусі. Энцыклапедыя. Мн.: “Беларуская Савецкая Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі”, 1989. С.292-293.

Карашчанка І. Латышы //ЭГБ. Том 4. Мн.: “Беларуская Савецкая Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі”, 1997. С.338.

Насевіч В., Карашчанка І. Літоўцы //ЭГБ. Том 4. Мн.: “Беларуская Савецкая Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі”, 1997. С.387.

Татары

Канапацкі І. Татары на Беларусі. Іх рэлігія //БГЧ. 1996. №2. С.165…

Канапацкі І. Крыніцы па гісторыі татараў-мусульман у фондах Нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь (канец XVII-пачатак ХХ стст.) //Культурна-нацыянальныя працэсы на Беларусі ў другой палове ХІХ-пачатку ХХ ст. Зборнік навуковых прац. - Мн., 1998. - С.30-53.

Думін С.У., Канапацкі І.Б. Беларускія татары: Мінулае і сучаснасць. – Мн.,1993.

Канапацкі І. Беларускія татары як складовая частка агульнай супольнасці //Нацыянальныя пытанні. Матэрыялы ІІІ Міжнароднага Кангрэса беларусістаў “Беларуская культура ў дыялогу цывілізацый”. Мінск, 21-25 мая, 4-7 снежня 2000 г. /Беларусіка=Albaruthenica. Кн. 22. Мн.,2001. С.203-211.

Канапацкі І. Складаныя пытанні захавання татарскай меншасці ў Рэспубліцы Беларусь //НМБ. Кн.3.1996. С.36-40.

Канапацкі І., Шабановіч А.-Б. Адраджэнне мусульманскай адукацыі беларускіх татараў //Весці АНМ. 1997. №4. С.6-9.

Канапацкі І. Удзел татараў Беларусі ў ІІ Сусветным кангрэсе татар //Весці АНМ. 1997. №4. С.67-70.

Канапацкі І.Б. Татары на Беларусі //Гістарычная навука і гістарычная адукацыя ў Рэспубліцы Беларусь. Новыя канцэпцыі і падыходы. У дзвюх частках. Частка 1.Мн.,1994. С.234-238.

Канапацкі І.Б. Да пытання аб становішчы менскіх татар у межваенны перыяд. 20-30-я гады ХХ стагоддзя //”Славянскі свет: мінулае і сучаснае”. Матэрыялы Рэспубл. навуковай канф. Мінск, 26 сакавіка 2004 года. У 3-х частках. Частка 2. Мн.,2004. С.109-116.

Канапацкі І. Беларускія татары //Культура. 1993. 17 мая.

Канапацкі І. Беларускі ўплыў на бытавую абраднасць літоўскіх татар //Гісторыя Беларусі: новае ў даследванні і выкладанні. Мат-лы Рэсп. навукова-практ. канф. 27 сакавіка 1999 г. Ч.2. Мн.,1992. С.54-58.

Канапацкі І. Татары сярод беларусаў //Беларусіка=Albaruthenica. Кн.2. Мн.,1993. С.188-190.

Канапацкі І.Б. Да пытання аб нацыянальнай літаратуры беларускіх татар //Наш радавод. Кн.4. Гродна,1992. С.498-503.

Канапацкі І. Беларускія татары: мінуўшчына і сучаснасць //Спадчына. 1991. №3. С.74-77.

Канапацкі І. Удзел татараў ВКЛ у паўстанні 1794 г. //БГЧ. 2004. №12. С.22-26.

Канапацкі І. Народ адметны, самабытны //Беларуская мінуўшчына. 1997. №4. С.77-80.

Канапацкі І. Справа №35137 паўнамоцнага прадстаўніка АДПУ БССР аб кантрэвалюцыйнай татарскай арганізацыі ў Мінску //Палітычныя рэпрэсіі на Беларусі ў ХХ стагоддзі. Матэр. навукова-практычнай канфер. – Мн.,1998. - C.34-45.

Канапацкі І.Б. Справа №35137 Паўнамоцнага прадстаўніка АДПУ БССР аб кантррэвалюцыйнай татарскай арганізацыі ў Мінску //Репрессивная политика советской власти в Беларуси.Сбрник научных работ. Выпуск второй. – Мн., 2007. – С.349-360.

Канапацкі І. Татары-мусульмане ў Беларусі. Да 10-й гадавіны ўтварэння Мусульманскага рэлігійнага аб’яднання ў Рэспубліцы Беларусь //БГЧ. 2004. №7. С.40-46.

Інтэрвію з намесьнікам прэзідэнта беларускага згуртаваньня татараў-мусульман “Аль-Кітаб” – Канапацкім І.Б. // Форум. 1997. №5. С.35-36.

Канапацкі І. Стала роднай ім беларуская зямля…//Форум. 1996. №3. С.3-7; 1996.. №4. С.5-10.

Канапацкі І. На зямлі Беларусі ў згодзе //Падарожнік. 1996. №2.

Канапацкі І.Б. Крыніцы па гісторыі татараў-мусульман Беларусі у фондах Нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь (канец XVIII – пачатак ХХ ст.ст.)//Культурна-нацыянальныя працэсы на Беларусі ў другой палове ХІХ – пачатку ХХ ст. Зборнік навуковых прац. – Мн.: БДПУ імя М. Танка, 1998. – С.30-53.

Канапацкі І.Б. Татары-мусульмане ў палітычных падзеях на Беларусі, у Польшчы і Расіі (канец ХVIII-пачатак ХХ стст.) //Культурна-нацыянальныя працэсы на Беларусі ў другой палове ХІХ-пачатку ХХ ст. Зборнік навуковых прац. Вып. 2. - Мн., 1998.

Канапацкі І., Шабановіч Б. З гісторыі мусульманскай адукацыі татарскай дыяспары на Беларусі //Нацыянальная адукацыя: Тэматычны зб. навук. прац. Кніга ІХ. Адукацыя дыяспар /Навук. рэдактар С.А.Яцкевіч. – Брэст, 1998. – С.10-14.

Канапацкі І. Татары //Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Том 6. Кніга І. Мн.: “Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі”, 2001. С.508-511.

Канапацкі І. Ях’я Гембіцкі - лідэр нацыянальнага адраджэння беларускіх татараў //БГЧ. 2005. №11. С.40-47. (есть фото: минская мечець і т.д.)

Канапацкі І.Б. Сямейныя звычаі беларускіх татар //Народныя традыцыі і нацыянальная культура: Матэрыялы рэсп. навук.-практ. канф. Мінск, 6-7 снеж. 2001 г.: У 2 кн. Мн.: БДПУ, 2001. - Кн.1. С.23-27.

Канапацкі І.Б., Смолік А.І. Гісторыя і культура беларускіх татар. Мн.: Бел. ун-т культуры, 2000. – 259 с.

Александровіч А. Татары на Беларусі //Маладосць. 1998. №4.

Александровіч А. Татарскі касцюм //Роднае слово. 2004. №6. С.105…

 

Канапацкая З. Татары на Беларусі: праграма факультат-х заняткаў //Роднае слово. 2004. №6. С.109…

Канапацкая З. Святочна-абрадавая культура беларускіх татараў //Мастацтва. 2004. №5. С.48-51.

Канапацкая З. Празднично-обрядовая культура белорусских татар //”Славянскі свет: мінулае і сучаснае”. Матэрыялы Рэспубл. навуковай канф. Мінск, 26 сакавіка 2004 года. У 3-х частках. Частка 2. Мн.,2004. С.320-327.

Канапацкая З. “RISALE-I-TATAR-I-LECH” як крыніца па гісторыі літоўскіх татараў ХVI ст. //БГЧ. 2004. №7. С.33-39.

Канапацкая З. Нас аб’ядналі адзін лёс і адна доля //БГЧ. – 2008. - №2. – С.29-39.

Лакотка А.І. Бераг вандраванняў ці адкуль у Беларусі мячэці. – Мн.,1994.

Лакотка А. Мячэці на Беларусі //Мастацтва. 1993. №2.

Лакотка А. Мячэці Беларусі //Культура. 1993. 23 лістапада.

Лакотка А. Стала ім роднай зямля беларуская…//Спадчына. 1991. №3. С.64-73.

Першая Міжнар. навук.-практ. канф. “Татары-мусульмане на землях Беларусі, Літвы і Польшчы”. Менск, 26-27 сакавіка 1993 г. - Ч.1-2. - Мн.,1994-1995.

Дацэвіч Л. Татары і татарскія імёны і прозвішчы на польска-беларускім памежжы (XVI-XVIII стст.) //Весці АНМ. - 1997. - №4. - С.21-24 ( на польском языке ).

Канапацкі М. Да пытання ўзаемаадносін беларускага і татарскага этнасаў //НМБ. Кн.2.1996. С.7-8.

Старасценка В. Татары-мусульмане ў Беларусі: з гісторыі міжнацыянальных зносін //НМБ. Кн.2. С.8-10.

“Аль-Кітаб” – татарскае аб’яднанне // Лім. 23.ІІ.1990.

Байрашаўскайте Т. (Вільнюс). Захаванасць мусульманскіх помнікаў на тэрыторыі Паўночна-Заходняга краю ў ХІХ ст. //Наш радавод. Кн.4. Гродна,1992.

Пярвышына Т., Пярвышын Ул. “Этот акт нанёс нам глубокую обиду” //Беларуская мінуўшчына. 1997. №4. С.34-37. [с.34: Карта-схема «Мечети на Беларуси в нач. ХХ в.»]

Бекцінееў Ш. Татарскія ўланы //Беларуская мінуўшчына. 1997. №4. С.55-59.

Богдан С. Гісторыя іншасказаньняў: мусульманская літаратура Вялікага Княства Літоўскага //ARCHE. 2004. №5. С.143-154.

Маліноўскі М. Сялям-Алейкум! Мір Вам… Татары на Беларусі: (Гісторыя і сучаснасць) //Беларуская думка. 1993. №7.

Маліноўскі М. Дабром за дабро (З гісторыі татар на Беларусі) //Голас Радзімы. 1993. 4 лютага.

Цітоў В.С. Этнаграфічная спадчына. Беларусь. Краіна і людзі. Вучэбна-метадычны дапаможнік. Мн.: “Беларусь”, 1996 (Татары: С.176-179).

Цітоў В.С. Татары //Этнаграфія Беларусі. Энцыклапедыя. Мн.: “Беларуская Савецкая Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі”, 1989. С.492.

Цітавец А. Кітабы - захавальнікі даўняй культуры беларускіх татараў //БГЧ. 2006. №9. С.30-36.

Гембіцкая М. Месца татараў у этнічнай структуры насельніцтва Беларусі //БГЧ. 2005. №11. С.34-39.

В поисках утраченного (Татарская слобода г. Минска) // Советская Белоруссия. 2006. 5 августа. (фото)

Александровіч Р. Татарскі след у назвах зямлі беларускай. Што было, што маем і на што спадзяемся //Беларусь у ХХ стагоддзі. Сборник научных работ. Выпуск 3. Мн., 2004. С.13-26.

Лыч Л. Татары Беларусі на пераломах сацыяльна-палітычных эпох (ХХ-пачатак ХХІ ст.). Мн.: Книгазбор, 2007. - 76 с.

Лыч Л.М. У асяроддзі хрысціянскага свету. Старонкі з гісторыі татарскага жыцця на Беларусі. Мн., 2006. - 40 с.

Гришин Я.Я. Польско-литовские татары (Наследники Золотой Орды). Научно-популярные очерки. Казань: Татарское книжное изд-во, 1995. - 195 с.

Гришин Я.Я. Польско-литовские татары: взгляд через века. Исторические очерки. Казань: Татарское книжное изд-во, 2000. - 160 с.

Мишкинене Г. Очерк истори и культуры литовских татар //Диаспоры (Независимый научный журнал. Москва). 2005. №2. С.40-61. [ Есть фото ]

 

Miśkiewicz Ali. Tatarzy polscy 1918-1939: zycie spoleczno-kulturalne i religijne. Warszawa: Państ. Wydawnictwo Naukowe, 1990. 206, [1] s., [24] s. tabl.

Miśkiewicz A. O tatarach polskich w Slonimie //Magazyn Polski (Grodno). - 1992. - №2.

Tyszkiewicz J. Tatarzy na Litwie i w Polsce. Studia z dziejow XIII-XVIII w. Warszawa, 1989.

Старообрядцы

Старообрядчество как историко-культурный феномен. Мат. Междун-й научно-практ-й конференции. Гомель,27-28 февраля 2003 г. – Гомель,2003.

Кириенко В.В. Старообрядчество как фактор формирования менталитета восточных белорусов //Менталитет славян и интеграционные процессы: история, современность, перспективы. Мат. ІІІ междун. научн. конф. Гомель, 2003. С.360-263.

Бейлькін Х. Веткаўскія раскольнікі //Беларуская мінуўшчына. 1995. №2. С.44-47.

Прокошина Е., Короткая Т. Старообрядчество в Беларуси //Форум. 1997. №5. С.11-16.

Короткая Т.П., Прокошина Е.С., Чудникова А.А. Старообрядчество в Беларуси. Мн.: Навука і тэхніка,1992. – 117с.

Мініна Н. Рускія, старой веры //Звязда. 1993. 26 мая.

Мініна Н., Мінін С. Рускія старабрадцы на Віцебшчыне //НМБ. Кн.3. С.15-18.

Ерашэвіч А.У. Рускія сяляне-стараверы Полаччыны ў час вайны 1812 г. //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. /У.І.Навіцкі, М.С.Сташкевіч. Мн.:“Дэполіс”, 2001. С.121-125.

Лавринович Д.С. Старообрядческие и православные организации Беларуси в общественно-политическом движении начала ХХ в. //Канфесіі на Беларусі: гісторыя, сучаснасць [Тэкст]: зб. матэрыялаў міжнароднай навукова-практ. канф. (Брэст, 7-8 кастрычніка 2004 г.). - Брэст: Выд-ва БрДУ, 2005. - С. 170-174.

Добжинская Т.В. История крюкового пения и его место в богослужениях старообрядцев Витебщины //Канфесіі на Беларусі: гісторыя, сучаснасць [Тэкст]: зб. матэрыялаў міжнароднай навукова-практ. канф. (Брэст, 7-8 кастрычніка 2004 г.). - Брэст: Выд-ва БрДУ, 2005. - С.146-149.

Лявонцьева С. Мастацкае афармленне веткаўскіх рукапісных кніг XVIII стагоддзя //БГЧ. - 2007. - №4. - С.22-31.

Леонтьева С.И. Ветковская рукописная книга и старопечатные издания //Традыцыі матэрыяльнай і духоўнай культуры Усходняга Палесся: праблемы вывучэння і захавання ў постчарнобыльскі час: зборнік навуковых артыкулаў. – Гомель: ГДУ імя Ф.Скарыны, 2006. – С.98-103.

Лявонцьева С. Мастацкае афармленне веткаўскіх рукапісных кніг ХІХ-пачатку ХХ стагоддзя //БГЧ. – 2008. - №9. – С.26-35.

Церашковіч П.У. Стараверы //Этнаграфія Беларусі. Энцыклапедыя. Мн.: “Беларуская Савецкая Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі”, 1989. С.475.

Гарбацкі А., Панюціч В. Стараабраднікі //ЭГБ. Том 6. Мн.: “Беларуская Савецкая Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі”, 2001. С.406-407.

Пасталоўскі С.А. Стараабрадцы як частка рускага этнасу на Гомельшчыне ў 20-30-я гг. ХХ ст. //Творчество молодых’2002. Сб-к научных работ студентов и аспирантов УО “Гомельский государственный унив-т имени Ф. Скорины”. - Гомель, 2001. - С.196-197.

Посталовский С.А. Старообрядцы и власть на Гомельщине в 20-30-е годы ХХ века: формы и методы взаимодействия. - Гомель, 2002. - С.151-152.

Посталовский С.А. Религиозная община как фактор этно-конфессиональной и территориальной консолидации старообрядцев (по материалам Восточной Гомельщины 20-х гг. ХХ века) //Материалы Республиканской студенческой научной конференции. - Часть 1. - Мозырь, 2002. - С.167-168.

Посталовский С.А. Старообрядцы и советская школа на Гомельщине в 1920-1930-е годы //Творчество молодых’2003. - Гомель, 2003. - С.182-183.

Посталовский С.А. Источники по истории старообрядчества в Беларуси 1920-1930-х гг. //”Открыть миру душу белоруса…”. Матэрыялы Міжнароднай навукова-практычнай канф., прысвучанай 150-годдзю з дня нараджэння Е.Р.Раманава. Гомель, 25-26 кастрычніка 2005 г. Гомель, 2005. С.245-248.

Посталовский С.А. Русские национальные советы в БССР в 1920-1930-е годы: к вопросу о количественной динамике //Весці Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі. - 2006. - №5. - Ч.1. Серыя гуманітарных навук. - С.91-93.

Гарбацкі А.А. Лінгвакультураланічнае апісанне мужчынскага і жаночага адзення стараабраднікаў у Беларусі //Этносоциальные и конфессиональные процессы в трансформирующемся обществе. Мат-лы междун-й научной конф. В 2-х ч. - Ч.2. - Гродно, 2001. - С.23-26.

Горбацкий А.А., Горбацкий С.А. Хозяйственное строительство и торговля среди старообрядцев на белорусских землях //Веснік Брэсцкага універсітэта. - 2001. - №3. - С.20-26.

Горбацкий А.А., Добжинская Т.В. Семейные похоронные обряды старообрядцев Витебщины в конце ХІХ - первой половине ХХ вв. (по материалам историко-этнографических экспедиций) //Вестник Полоцкого государственного университета. - 2005. - №1. Серия А. Гуманитарные науки. - С.52-54.

Горбацкий А.А. Семейные обряды старообрядцев беспоповцев в Браславском, Шарковщинском и Миорском районах Витебской области (свадьба, родины и крещение) //Восхождение к истине. Мат-лы VII междун-х общественно-политических чтений, посвященных памяти К.Лыщинского. - Брест: Брестский госуниверситет им. А.С.Пушкина, 2001. - С.36-43.

Гарбацкі А.А. Да вытокаў духоўнай спадчыны //Народная асвета. - 1998. - №12. - С.63-71.

Гарбацкі А.А. Палітыка Кацярыны ІІ у дачыненні да стараабраднікаў //Весці Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі. - 1999. - №2. Серыя гуманітарных навук. - С.67-71.

Гарбацкі А.А. Гісторыя стараабрадніцтва Магілёўшчыны ў канцы XVII - першай палове XIX стст //Веснік Магілёўскага дзяржаўнага ун-та імя А.А.Куляшова. - 1999. - №1(2). - С.54-60.

Гарбацкі А.А. Стараверчаская Белакрыніцкая мітраполія і мітрапаліт Амвросій у першай палавіне XIX ст. //Веснік БДУ. - 1998. - №2. Серыя 3. - С.6-10.

Гарбацкі А.А. Вывучэнне гісторыі стараабрадніцтва на Беларусі //Веснік Брэсцкага універсітэта. - 2000. - №3. - С.39-43.

Гарбацкі А. Царкоўны раскол і стараверы на Беларусі ў другой палове XVII - першай палове XIX ст.ст. //БГЧ. - 1997. - №4. - С.60-66.

Гарбацкі А.А. Сацыяльна-эканамічнае, палітычнае і духоўнае жыццё стараабраднікаў Віцебшчыны ў другой палове ХІХ - пачатку ХХ стст. //Веснік Брэсцкага універсітэта. - 1999. - №1. - С.17-23.

Горбацкий А.А. Торговые отношения между Стародубьем и Веткой в XVIII в. //Беларусь-Украіна: гістарычны вопыт узаемаадносін: Мат. міжнароднай навук. канф. (Мінск, 18-19 сакавіка 2003 г.) /Рэдкал.: У.І. Навіцкі, М.П. Касцюк і інш. – Мн.: Інстытут гісторыі НАН Беларусі, 2004. – С.149-152.

 

Горбацкий С. Историко-этнографический анализ культуры старообрядчества (по материалам полевых исследований на территории Браславского и Шарковщинского районов Витебской области) //Міжнародная студэнцкая навукова-практычная канф. Зб. матэр. - Брэст, 2001. - С.17-19.

Керов В.В. Конфессионально-этическая мотивация хозяйствования староверов в XVIII-XIX веках //Отечественная история. – 2001. - №4. - С.18-40.

Болонев Ф.Ф. Старообрядцы Алтая и Забайкалья: опыт сравнительной характеристики. Барнаул, 2001. – 50 с. [ старообрядцы-«поляки», выгонки из Ветки …]

Расков Д.Е. Хозяйственная жизнь русского старообрядчества: новаторство в рамках традиций //Вестник Санкт-Петербургского унив-та. - 1999. - №3. Серия 5. Экономика. - С.61-71.

Шахназаров О.Л. Старообрядчество и большевизм //Вопросы истории. - 2002. - №4. - С.72-97.

Назаров А.А. Семейные правоотношения старообрядцев в дореволюционной России //История государства и права. - 1999. - №3. - С.6-8.

Болатава Ю. Стараабраднікі Беларускага Падзвіння і Падняпроўя: гісторыя і сучаснасць //БГЧ. – 2008. - №9. – С.10-17.

Хурсан Т. Рассяленне і заняткі стараабраднікаў на тэрыторыі Усходняй Беларусі //БГЧ. – 2008. - №9. – С.18-25.

Украинцы

Курыловіч Г. Украінцы Беларусі: рассяленне, шлюб, сем’я //НМБ. Кн.3. С.19-21.

Вінічэнка І. Украінцы Беларусі: становішча і перспектывы этнічнай самаідэнтыфікацыі //НМБ. Кн.3. С.22-23.

Сабаленка Э.Р. Украінцы //Этнаграфія Беларусі. Энцыклапедыя. Мн.: “Беларуская Савецкая Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі”, 1989. С.504.

Цітоў В.С. Этнаграфічная спадчына. Беларусь. Краіна і людзі. Вучэбна-метадычны дапаможнік. Мн.: “Беларусь”, 1996. (Украінцы: С.168-170).

Клімчук Ф., Гунчык І., Бажэнаў Ю. Украінцы //Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. /Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г.П.Пашкоў (галоўны рэд.) і інш. - Мн.: БелЭн., 2001. - Т.6. Кн.1. - С.573-574.

Астрога В.А. Украінцы ў гістарычнай навуцы Беларусі (1920-я гады) //Беларусь-Украіна: гістарычны вопыт узаемаадносін: Матэрыялы міжнар. навук. канф. (Мінск, 18-19 сакавіка 2003 г.) /Рэдкал. У.І.Навіцкі (гал. рэд.). - Мн.: Інстытут гісторыі НАНБ, 2004. - С.243-246.

Пурышева Н.М. «Украинский фактор» в национально-культурной политике Беларуси (1920-е - начало 1930-х гг.) //Беларусь-Украіна: гістарычны вопыт узаемаадносін: Матэрыялы міжнар. навук. канф. (Мінск, 18-19 сакавіка 2003 г.) /Рэдкал. У.І.Навіцкі (гал. рэд.). - Мн.: Інстытут гісторыі НАНБ, 2004. - С.250-253.

Пушкін І.А. Забеспячэнне грамадска-палітычных і культурна-асветных запатрабаванняў украінскага насельніцтва Беларусі (з вопыту 1920-х гадоў) //Беларусь-Украіна: гістарычны вопыт узаемаадносін: Матэрыялы міжнар. навук. канф. (Мінск, 18-19 сакавіка 2003 г.) /Рэдкал. У.І.Навіцкі (гал. рэд.). - Мн.: Інстытут гісторыі НАНБ, 2004. - С.228-230.

 

Чехи. Айсоры

Карашчанка І. Нашы суседзі чэхі //Гомельская праўда. 1999. 7 снежня.

Карашчанка І. Чэхі ў Беларусі //ARCHE. – 2003. - №4. С.240-242.

Кедярова С. Чехи на Беларуси в конце ХІХ- начале ХХ в. //Пытанні гісторыі, метадалогіі і методыкі выкладання. Зборнік навук. арт. Выпуск першы. – Мн.,1998. С.130-135.

Werenicz Wiaczesław. Historyczne i kulturalne podstawy świadomości narodowej polaków w Związku Radzieckim (na przykładze Republiki Białoruskiej) //Polacy w Kościele katolickim w ZSRR /Pod red. ks. E.Walewandra. Lublin, 1991. S.197-212.

Чехи //Народы России. Энциклопедия. М.: Большая Российская Энциклопедия, 1994. С.398-399.

Тугай У. Чэхі //Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Том 6. Кніга ІІ. Мн.: “Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі”. С.186-187.

Крапивин С. Дело 13 ассирийцев //Советская Белоруссия. 2000. 5 февраля.

Мищенко Е.В., Михайлов С.С. Ассирийцы //Народы России. Энциклопедия. М.: Большая Российская Энциклопедия, 1994. С.97-98

Немцы

Тугай В., Тугай С. Немецкий этнос в Беларуси в XIV-40-х гг. ХХ в. //Гісторыя: праблемы выкладання. 2004. №1. С.4-10.

Тугай В. Немецкие сельские советы в Белоруссии в 20-х годах ХХ в. //Першая Міжнар. навук.-практ. канф. “Татары-мусульмане на землях Беларусі, Літвы і Польшчы”. Менск, 26-27 сакавіка 1993 г. Ч.1. Мн.,1994. С.170-176.

Тугай В.В., Дубинин Д.В. Немецкий этнос в Белоруссии (вторая половина ХIX-30-е гг. ХХ ст.) //Нацыянальная палітыка і міжнацыянальныя адносіны на Беларусі ў ХХ стагоддзі. Зборнік навук. артыкулаў. Мн., 1997. С.61-66.

Тугай В. Немецкий этнос в Беларуси (вторая половина ХІХ-30-е гг. ХХ в.) // Гісторыя: праблемы выкладання. Штокварт. навукова-метад. часопіс (Мінск). 1998. №1. С.16-22.

Тугай В.В., Тугай С.М. Особенности этнокультуры жизнеобеспечения немцев в Беларуси (конец ХІХ-30-е гг. ХХ стст.) //История и культура Европы в контексте становления и развития региональных цивилизаций и культур: Актуальные проблемы из исторического прошлого и современности. Мат. междунар. научно-теорет. конф. Витебск, 2003. С.399-405.

Тугай В.В., Тугай С.М. Немецкий этнос в Беларуси в XIV-40-х гг. ХХ вв. //Сучасныя праблемы гістарыяграфіі гісторыі: Матэрыялы Рэсп. навук.-практ. канф., 28 лістапада 2003 г. Мн., 2003. С.251-261.

Тугай В.В., Тугай С.М. Немецкий этнос в Беларуси и особенности его этнокультуры (20-30-е годы) // ”Славянскі свет: мінулае і сучаснае”. Мат. Рэспубл. навук. канф. 26 сакавіка 2004 г. У 3-х частках. Ч.2. Мн.. 2004. С.64-76.

Тугай В.В., Тугай С.М. “Фольксдойче” в Беларуси (1941-1944 гг.) //”Славянскі свет: мінулае і сучаснае”. Мат. Рэспубл. навук. канф. 26 сакавіка 2004 г. У 3-х частках. Ч.2. Мн.. 2004. С.166-182.

Тугай В.В., Куницкий В.В. Особенности этнокультуры немцев в Беларуси (конец ХІХ – 30-е гг. ХХ ст.) //Новая и новейшая история Европы и США: исследования, проблемы, поиски. Сб. научных статей. – Мн., 2007. – С.163-170.

Тугай В.В. Немецкий этнос в Беларуси в XIV-30-х гг. ХХ вв. //Европа: актуальные проблемы этнокультуры: мат. II Междунар. научно-теорет. конф. – Мн.: БГПУ, 2008. – С.30-36.

Тугай В.В. Этнокультура немцев Полесья (конец ХІХ – 30-е гг. ХХ стст.). //Европа: актуальные проблемы этнокультуры: мат. II Междунар. научно-теорет. конф. – Мн.: БГПУ, 2008. – С.117-123.

Пичуков В.П. К вопросу о политических репрессиях в БССР в 1930-е гг. в связи с немецкой благотворительной помощью //Германский и славянский миры: взаимовлияние, конфликты, диалог культур. Матер. междунар. научно-теорет. конф. Витебск, 2001. С.103-105.

Пичуков В.П. Немцы восточного Полесья Беларуси в славянской этнокультурной среде (20-30-е годы ХХ в.) //Менталитет славян и интеграционные процессы: история, современность, перспективы. Мат. ІІІ междун. научн. конф. Гомель, 2003. С.280-282.

Пичуков В.П. Миграции немецкого населения белорусского Восточного Полесья в 20-30-е годы ХХ в. //История и культура Европы в контексте становления и развития региональных цивилизаций и культур: Актуальные проблемы из исторического прошлого и современности. Мат. междунар. научно-теорет. конф. Витебск, 2003. С.167-168.

Пичуков В.П., Каховская Л.Ф. “Немецкая страница” в Наровлянской газете “За калектывізацыю” 1930-х гг.: историко-лингвистический аспект //”Славянскі свет: мінулае і сучаснае”. Мат. Рэспубл. навук. канф. 26 сакавіка 2004 г. У 3-х частках. Ч.2. Мн., 2004. С.93-98.

Пичуков В.П. Статистика немецкого населения Восточного Полесья в 1920-е гг. //Традыцыі матэрыяльнай і духоўнай культуры Усходняга Палесся. Мат. Міжнароднай навуковай канфер. (Гомель, 20-21 мая 2004 г.). У 2-х частках. Частка І. Гомель, 2004. С.116-119.

Пичуков В.П. Немецкое население Мозырского Полесья в условиях голода 1932-34 гг.: экологический и социальный аспекты //Гомельщина: Экологические проблемы региона и пути их решения. Мат. Гомельской обл. научно-практической конференции (14 апреля 2004 года). Гомель,2004. С.79-84.

Пичуков В.П. Лютеране и «сектанты»: сельские немцы белорусского Восточного Полесья в 1920-30-е гг. //Канфесіі на Беларусі: гісторыя, сучаснасць //Зборнік матэрыялаў міжнароднай навукова-практычнай канф. 7-8 кастр. 2004 года. Брэст,2005. С.207-211.

Пичуков В.П. Немецкое население Восточного Полесья Беларуси в 20-30-е годы ХХ в.: по материалам периодической печати //Актуальные проблемы германской истории, политики, экономики, культуры //Мат. междунар. научной конф. 14-16 окт. 2004 года. Брест,2004. С.140-145.

Пичуков В.П. Социокультурное сосуществование сельского немецкого и украинского населения БССР в 20-30-е годы ХХ века (на материалах Мозырского Полесья) //Менталитет славян и интеграционные процессы: история, современность, перспективы. Мат. IV междунар. научной конф. (Гомель, 26-27 мая 2005 г.). Гомель,2005. С.257-259.

Пичуков В.П. Украинский компонент в жизни немецкого населения белорусского Восточного Полесья (1920-30-е гг.) //Проблемы славяноведения. Сб. научных статей и материалов. Вып. 7. Брянск,2005. С.182-191.

Пичуков В.П. Аресты и депортации немецкого населения Гомельщины советской властью в 40-е годы ХХ в. //Гомельшчына ў Вялікай Айчыннай вайне. Да 60-годдзя Вялікай Перамогі. Матэрыялы навукова-практычнай канф. Гомель, 7-8 красавіка 2005 г. Гомель,2005. С.199-211.

Пичуков В. «…О которых узнаем случайно…»: немецкое население Речицкого региона в 20-30-е гг. ХХ в. //Пятыя Міжнародныя Доўнараўскія чытанні (Рэчыца, 22-23 верасня 2005 г.). Гомель, 2005. С.348-360.

Пичуков В.П. Информационное обеспечение изучения истории и культуры немецкой общины белорусского Восточного Полесья 1920-1930-х гг. //«Открыть миру душу белоруса…». Матэрыялы Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі, прысвечанай 150-годдзю з дня нараджэння Е.Р.Раманава. Гомель, 25-26 кастрычніка 2005 г. Гомель, 2005. С.258-262.

Пичуков В.П. Родной язык сельского немецкого населения Мозырщины в 1920-30-е гг. как социокультурный фактор //Традыцыі матэрыяльнай і духоўнай культуры Усходняга Палесся: праблемы вывучэння і захавання ў постчарнобыльскі час. Зборнік навуковых артыкулаў. Гомель, 2006. С.38-42.

Пичуков В. От крестьянки-колонистки до спецпереселенки: трагический путь немецкой женщины Советской Беларуси в межвоенный период //Беларусь у ХХ стагоддзі. Сборник научных работ. Вып. 3. Мн., 2004. С.170-183.

Пичуков В. От крестьянки-колонистки до спецпереселенки: трагический путь немецкой женщины Советской Беларуси в межвоенный период //Репрессивная политика советской власти в Беларуси. Сборник научных работ. Выпуск второй. – Мн., 2007. – С.185-212.

Пичуков В.П. Немецкое население белорусского Восточного Полесья в начале Великой Отечественной войны: устная история //Гомельщина в 1941 году. Материалы научно-практической конференции. Гомель, 20 июня 2006 г. Гомель, 2006. С.173-177.

Пичуков В.П. Немецкое население БССР и коллективизация сельского хозяйства //Актуальные проблемы германской истории, политики, экономики, культуры //Мат. ІІІ междунар. научной конф. 12-14 окт. 2006 года. Брест, 2007. С.75-80.

Пичуков В. Политические репрессии и насильственная депортация в отношении этнических немцев белорусского Восточного Полесья в 30-40-е гг. ХХ в. //Репрессивная политика советской власти в Беларуси. Сборник научных работ. Выпуск третий. – Мн., 2007. – С.186-206.

 

Цітоў В. Нямецкая дыяспара ў Беларусі ў ХІХ-пачатку ХХ ст. //Беларуска-нямецкае грамадска-культурнае ўзаемадзеянне: гісторыя, сучаснасць, перспектывы. Матэрыялы Міжнароднага “круглага стала” (29-30 красавіка 1996 г.) //Беларусіка. 7. Мн., 1996. С.105-107.

Токць С. Нямецкія сяляне-каланісты ў Гродзенскай губерні ў ХІХ ст. – пачатку ХХ ст. //Нацыянальныя меншасці Беларусі. Матэр. 1-й Нацыян-й навукова-практ. канф. “Нацыянальныя меншасці Белрусі: шляхам супрацоўніцтва і згоды”. 21-21 мая 1996 г. Кн. 2. Нацыянальныя меншасці і міжэтнічныя зносіны на Беларусі ў святле гістарычных фактаў. Брэст-Мінск-Віцебск, 1996. С.30-33.

Дзядзінкін А.Л. Нямецкая этнічная супольнасць на Беларусі ў канцы ХІХ-першай трэці ХХ стагоддзя //Германский и славянский миры: взаимовлияние, конфликты, диалог культур. Матер. междунар. научно-теорет. конф. Витебск, 2001. С.60-62.

Швед В.В., Ігнатовіч Ф.І. Гісторыя нямецкай супольнасці і евангелісцка-лютэранскай парафіі ў Гродне (1770-2002 г.) //Актуальныя праблемы гісторыі Беларусі: стан, здабыткі і супярэчнасці, перспектывы развіцця. Мат. рэсп. навук. канф. 3-4 мая 2002 г., Гродна. У 4 частках. Частка 2. Гродна,2003. С.3-8, 199. Эта же статья под названием “Нямецкая супольнасць у Гродне ў ХVІІІ-ХІХ ст.”//Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. (Мінск, 6-7 снежня 2001 г.). Мн., 2001. С.356-360.

Жаўняркевіч Р.С. Нямецкія ўплывы ў пячатках рэлігійных устаноў Беларусі (ХІХ-ХХ стст.) //Этнічныя супольнасці у Беларусі: гісторыя і сучаснасць. Мат. навук. канф. (Мінск, 6-7 снежня 2001 г.). Мн., 2001. С.379-382.

Раманова І. Голад 1932-1934 гг. і БССР //Спадчына. 2003. №1. С.80-90. (с. 89 – о немцах).

Горбач Т. К вопросу о судьбах немцев Беларуси. Возрождение немецкой культуры (90-е годы ХХ в.) //Нацыянальныя пытанні. Матэрыялы ІІІ Міжнароднага Кангрэса беларусістаў “Беларуская культура ў дыялогу цывілізацый”. Мінск, 21-25 мая, 4-7 снежня 2000 г. /Беларусіка=Albaruthenica. Кн. 22. Мн.,2001. С.159-163.

Майснер А. Гісторыя асадніцтва і сучасныя праблемы немцаў Беларусі //НМБ. Кн.3. С.40-43.

Майснер А. История и современные проблемы немцев Беларуси //Форум. 1996. №3. С.8-10.

Карашчанка І., Майснер А. Немцы //Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. /Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г.П.Пашкоў (галоўны рэд.) і інш. - Мн.: БелЭн., 1999. - Т.5. - С.320.

Гушча Ул. Немцы-палешукі. Да пачатку 40-х гадоў праіснавала нямецкае пасяленне на Століншчыне //Звязда. - 1993. - 26 лютага.

Абрамова И. Витебские немцы //Витебский курьер. - 1996. - 12 июля.

Нелипович С.Г. Генерал от инфантерии Н.Н.Янушкевич: «Немецкую пакость уволить, и без нежностей…». Депортации в России 1914-1918 гг. //Военно-исторический журнал. - 1997. - №1. - С.42-53.

Врублевский А. Государство и церковь в Белоруссии в межвоенный период (1917-1941) //Репрессивная политика советской власти в Беларуси: Сб. научн. работ. Вып. 1 /Сост. И.Кузнецов, Я.Басин; Научн. ред. В.П.Андреев. - Мн., 2007. - С.153-173 [1922, Комиссия по изъятию церк-х цен-й, Минск, пастор Лютер-й церкви Грегор…С.162-163]

Пачкаеў М. Diligite veritatem et pacem! Гісторыя “славянскага” лютэранства й гістарычны кантэкст Вялікага Княства Літоўскага //Спадчына. – 2003. – №1. – С.72-79.


Понравилась статья? Добавь ее в закладку (CTRL+D) и не забудь поделиться с друзьями:  



double arrow
Сейчас читают про: