2017-11-01
1129
А) су, топырақ, атмосфера
В) табиғи ресурстар
С) өнеркәсіптер
D) технологиялық құрылыстыр
Е) гидроэнергетика құрылыстары
90. Ластағыш заттарға не жатады?
А) пестицидтер
В) озон
С) қысым
D) температура
Е) күн сәулесі
91. Жер бетінде өсетін барлық ағаштар, бұталар мен шөптесін өсімдіктерді қалай атайды?
А) фанерофиттер
В) эпифиттер
С) хамефиттер
D) терофиттер
Е) ксерофиттер
92. Жер бетіндегі өркендері қыста үсіп қалатын, ал пиязшықтары сақталатын өсімдіктер өсімдіктердің қай тіршілік формасына жатады?
А) гемикриптофиттер
В) эпифитттер
С) хамефиттер
D) терофиттер
Е) гидрофиттер
93. Өсімдіктер арасындағы жанама-трансбиотикалық өзара байланысты атаңыз:
А) жануарлар мен микроорганизмдер арқылы
B) эпифитизм
С) конкуренция
D) аллелопатия
Е) ағаштардың бұтақтарының ілінісуі мен діңдерінің қысымы
94. Өсімдіктер оларсыз тіршілік ете алмайтын, өсімдіктердің тіршілігіне қажетті факторлар жиынтығын қалай атайды?
|
|
|
А) тіршілік жағдайлары
B) табиғи орта
С) экзогендік жағдай
D) қоршаған орта
Е) эндогендік жағдай
95. Тіршілігіне сәйкес молекулярлық бос оттегіні қажет ететін организмдерге жататындар:
А) аэробты
B) анаэробты
С) эпифиттер
D) апофит
Е) ареал
96. Гелиофиттерге қандай өсімдіктер жатады?
А) ашық күн сәулесі түсетін жерлерде өсетін өсімдіктер
В) қалың орман, тоғайлардың төменгі ярустарында өсетін өсімдіктер
С) сирек және ашық далалы орман өсімдіктері
D) қараңғыда өмір сүруге бейімделген өсімдіктер
Е) тұздылығы жоғары топырақта өсетін өсімдіктер
97. Сциофиттерге қандай өсімдіктер жатады?
А) қалың орман, тоғайлардың төменгі ярустарында өсетін өсімдіктер
В) ашық күн сәулесі түсетін жерлерде өсетін өсімдіктер
С) қараңғыда өмір сүруге бейімделген өсімдіктер
D) сирек және ашық далалы орман өсімдіктері
Е) тұздылығы жоғары топырақта өсетін өсімдіктер
98. Факультативті гелиофиттерге қандай өсімдіктер жатады?
А) сирек және ашық далалы орман өсімдіктері
В) қалың орман, тоғайлардың төменгі ярустарында өсетін өсімдіктер
С) қараңғыда өмір сүруге бейімделген өсімдіктер
D) ашық күн сәулесі түсетін жерлерде өсетін өсімдіктер
Е) тұздылығы жоғары топырақта өсетін өсімдіктер
99. Жануарларда денесінің температурасын тұрақты ұстап тұратын организмдер қалай аталады?
|
|
|
А) гомойотермділер
В) пойкилотермділер
С) гигрофильдер
D) ксерофильдер
Е) мезофиттер
100. Транспирацияның ең аз мөлшері қай жерде кездеседі?
А) далада
B) батпақта
С) тропиктік орманда
D) аралас орманда
Е) тауда
101. Қуаңшылыққа төзімді, жапырақтары құрғақ және қатты, сабағы су жинамайтын өсімдіктер қалай аталады?
А) склерофиттер
В) суккуленттер
С) мезофиттер
D) гигрофиттер
Е) гелиофиттер
102. Қуаңшылыққа өте төзімді, жапырақтары немесе сабақтары шырынды, етті болып келетін, су қорын денесіне мол жинайтын өсімдіктер қалай аталады?
А) суккуленттер
В) склерофиттер
С) мезофиттер
D) гигрофиттер
Е) гелиофиттер
103. Еріген тұздардың мөлшерлері жоғары топырақта өсетін өсімдіктер қалай аталады?
А) галофиттер
В) склерофиттер
С) гигрофиттер
D) галофильдер
Е) гелиофиттер
104. Тұз мөлшері мол ортада тіршілік ететін микроорганизмдер және жануарлар қалай аталады?
А) галофильдер
В) галофиттер
С)зоогликофильдер
D) киногалофилдер
Е) гелиофильдер
105. Жеке организмдер деңгейінде абиотикалық факторлар ең алдымен неге әсер етеді?
А) мінез-құлқына
В) адаптациясына
С) таралуына
D) климаттық режиміне
Е) көбеюіне
106. Популяциялық деңгейде абиотикалық факторлар ең алдымен неге әсер етеді?
А) көбеюіне
В) мінез-құлқына
С) таралуына
D) морфологиялық құрылысына
Е) адаптациясына
107. Фактордың белгілі бір мәніне бейімделген ағзалар қалай аталады?
А) стенобионттар
B) эвритермділер
С) эврибионттар
D) резистенттілер
Е) толеранттылар
108. Фактордың әртүрлі өзгерістеріне бейімделгіш ағзалар қалай аталады?
А) эврибионттар
B) стенобионттар
С) эвритермділер
D) резистенттілер
Е) толеранттылар
109. Биогеоценоздардың дамуы мен қарым-қатынастарын, құрылым заңдылығын зерттейтін ғылыми саланы атаңыз:
А) биогеоценология
B) аутэкология
С) этология
D) биотехнология
Е) биогеофизика
110. Фотосинтез немесе хемосинтез процесінде продуценттердің күн энергиясын қабылдап, органикалық заттар түрінде жинақтау жылдамдығы қалай аталады?
А) экожүйенің өнімділгі
В) екінші өнімділік
С) жалпы бірінші өнімділік
D) таза бірінші өнімділік
Е) таза екінші өнімділік
111. Бір түрге немесе түрлер тобына жататын организмдердің белгілі бір жер көлеміндегі массасының жалпы мөлшері қалай аталады?
А) биомасса
В) биотоп
С) биоценоз
D) фитоценоз
Е) зооценоз
112. Өсімдіктер мен жануарлардың мекендейтін тіршілік ортасы қалай аталады?
А) биотоп
В) биоценоз
С) биомасса
D) биоцид
Е) биолин
113. Бәсекелестікке төмендегі қарым-қатынастардың қайсысы жатады?
А) бір немесе бірнеше түрге жататын организмдердің ортақ әрі жетіспейтін ресурстар үшін күресі
В) екі түрдің бір-біріне пайда да, зиян да келтірмей бірге тіршілік етуі
С) бір түрдің өкілінің екінші бір түр өкілін қамқорлыққа алуы
D) екі түрге жататын организмдердің бір-біріне зиянын келтірмей, керісінше пайда келтіре өмір сүруі
Е) организмдердің денесінен өзіне тән химиялық өнімдер шығару арқылы қарым-қатынас жасау жолы
114. Жыртқыштыққа қандай қарым-қатынас көрінісі жатады?
А) қорек, территория т.б.ресурстар үшін бірін-бірі өлтіру, қуу, жеу
В) бір немесе бірнеше түрге жататын организмдердің ортақ әрі жетіспейтін ресурстар үшін күресі
|
|
|
С) бір түрдің өкілінің екінші бір түр өкілін тіршілік ортасы ретінде пайдалануы
D) екі түрге жататын организмдердің кеңістікке бір-біріне зиянын келтірмей, селбесіп, пайдалы өмір сүруі
Е) организмдердің денесінен өзіне тән химиялық өнімдер шығару арқылы қарым-қатынас жасау жолы
115. Паразитизмге қандай қарым-қатынас көрінісі жатады?
А) бір түр өкілінің екінші бір түр өкілін қорек немесе тіршілік ортасы ретінде пайдалануы
В) қорек, территория т.б.ресурстар үшін бірін-бірі өлтіру, қуу, жеу
С) бір немесе бірнеше түрге жататын организмдердің ортақ әрі жетіспейтін ресурстар үшін күресі
D) екі түрге жататын организмдердің кеңістікке бір-біріне зиянын келтірмей, селбесіп, пайдалы өмір сүруі
Е) организмдердің денесінен өзіне тән химиялық өнімдер шығару арқылы қарым-қатынас жасау жолы
116. Организмдердің денесінен өзіне тән химиялық өнімдер шығару арқылы қарым-қатынас жасау жолы қалай аталады?
А) аллелопатия
В) зоохария
С) симбиоз
D) нейтрализм
Е) комменсализм
117. Жануарлардың орын ауыстыруы арқылы тұқымдастарын кеңістікке тарату құбылысы қалай аталады?
А) зоохария
В) аллелопатия
С) симбиоз
D) нейтрализм
Е) комменсализм
118. Екі түрге жататын организмдердің кеңістікте бір-біріне ешбір зиянын тигізбей, керісінше селбесіп пайдалы тіршілік етуі қалай аталады?
А) симбиоз
В) аллеопатия
С) зоохария
D) нейтрализм
Е) конкуренция
119. Бір түрдің қорек қалдығымен екінші организм қоректене отырып оған ешбір зиян келтірмейтін қарым – қатынасты қалай атайды?
А) комменсализм
В) мутуализм
С) паразитизм
D) нейтрализм
Е) аллелопатия
120. Әр түрге жататын организмдер бір-біріне қолайлы жағдай туғыза отырып селбесіп тіршілік етуі қалай аталады?
А) мутуализм
В) паразитизм
С) аменсализм
D) нейтрализм
Е ) комменсализм
|
|
|
121. Организмдердің тұқым қуалау қасиетінінің жиынтығы қалай аталады?
А) генотип
В) геотаксия
С) геотропизм
D) генофонд
Е) геофилия
122. Озон қабатының қалыңдығы қандай?
А) 2-4 мм
В) 0,5-0,9 мм
С) 5-10 мм
D) 6-7 см
Е) 15 – 25 м
123. Топырақ микроорганизмдерінің қатысуымен организмдердің қалдықтарының ыдырауы кезіндегі қарашірінді түзілетін құбылыс қалай аталады?
А) гумификация
В) гумус
С) гомеостаз
D) гидрохоры
Е) глюкоза
124. Озон қабатының негізгі функциясын көрсетіңіз:
А) қорғаныш
В) оттегімен қамтамасыз ету
С) оттегіні сіңіру
D) ИҚ сәулелерін ұстап қалу
Е) парниктік әсер көрсету
125. Биоценоз ұғымын алғаш рет ұсынған қай ғалым?
А) К.Мебиус
В) В.Вернадский
С) Н.Наумов
D) Ю.Одум
Е) А. Тенсли
126. Экологиялық жүйе терминін кім ұсынған?
А) А.Тенсли
В) К.Мебиус
С) Э.Зюсс
D) Ю.Одум
Е) Э. Геккель
127. Географиялық қабық терминін ғылымға енгізген қай ғалым?
А) А.Григорьев
В) Э.Зюсс
С) Ю.Одум
D) Э.Геккель
Е) И.Н. Пономарева
128. Адамдардың немесе жануарлардың санының азаюы қалай аталады?
А) депопуляция
В) деградация
С) демография
D) дефолияция
Е) дигрессия
129. Қазақстан Республикасында неше мемлекеттік қорық бар?
А) 10
В) 7
С)13
D) 44
E) 8
130. Арал аймағындағы экологиялық жағдайды жақсарту туралы бағдарлама қашан қабылданды?
А) 1994ж.
В) 1991ж.
С) 1999ж.
D) 2001ж.
Е) 2004 ж.
131. Қазақстан Республикасында «Қоршаған табиғи ортаны қорғау туралы заң» ең алғаш қай жылы қабылданды?
А) 1991 ж.
В) 1989 ж.
С) 1979 ж.
D) 2001 ж.
Е) 1985 ж.
132. Топырақтану ғылымының негізін салушы кім?
А) В.Докучаев
В) Ю.Либих
С) К.Мебиус
D) А.Тенсли
Е) В.И. Вернадский
133. Экологиялық пирамиданың неше типі бар?
А) 3
В) 1
С) 4
D) 6
Е) 5
134. Автотрофты ағзаларға не жатады?
А) өсімдіктер
В) паразиттер
С) жануарлар
D) жыртқыштар
Е) консументтер
135. Лентті су қоймаларына не жатады?
А) көл
В) мұхит
С) өзендер
D) бұлақтар
Е) шайынды сулар
136. Лотты су көздерін атаңыз:
А) бұлақтар
В) көлдер
С) тоғандар
D) көлдер, өзендер
Е) шайынды сулар
137. Жергілікті мониторинг жүйесі қанша блоктан тұрады?
А) 3
В) 2
С) 5
D) 7
Е) 4
138. Б.Коммонердің тұжырымдауы бойынша экологияның бірінші заңын атаңыз:
А) барлығы бәрімен байланысты
В) табиғатты тиімді пайдалану
С) қоршаған ортаны қорғау
D) адам табиғатсыз өмір сүре алмайды
Е) жануарлар қорексіз тіршілік ете алмайды
139. Б.Коммонердің тұжырымдауы бойынша экологияның екінші заңын атаңыз:
А) барлығы ауысуы тиіс
В) табиғатты тиімді пайдалану
С) қоршаған ортаны қорғау
D) адам табиғатсыз өмір сүре алмайды
Е) жануарлар қорексіз тіршілік ете алмайды
140. Б.Коммонердің тұжырымдауы бойынша экологияның үшінші заңын атаңыз:
А) табиғат өзі біледі
В) табиғатты тиімді пайдалану
С) қоршаған ортаны қорғау
D) адам табиғатсыз өмір сүре алмайды
Е) жануарлар қорексіз тіршілік ете алмайды
141. Б.Коммонердің тұжырымдауы бойынша экологияның төртінші заңын атаңыз:
А) еш нәрсе тегін істелмейді.
В) табиғатты тиімді пайдалану
С) қоршаған ортаны қорғау
D) экологиялық білім деңгейін арттыру
Е) жануарлар қорексіз тіршілік ете алмайды
142. Б.Коммонердің тұжырымдауы бойынша экологияның бесінші заңын атаңыз:
А) шындық тазартады немесе ауыр болса да шындық жақсы
В) табиғатты тиімді пайдалану
С) қоршаған ортаны қорғау
D) экологиялық білім деңгейін арттыру
Е) жануарлар қорексіз тіршілік ете алмайды
143. Экологиялық заңдар туралы түсініктер берген қай ғалым?
А) Б.Коммонер
В) А.Тенсли
С) А.Григорьев
D) В.Вернадский
Е) Э. Геккель
144. Фотосинтез процесі нәтижесінде ауаға қандай зат бөлініп шығады?
А) оттегі
В) нитраттар
С) сульфаттар
D) көмір қышқыл газы
Е) хлор мен су
145. Популяция санының толуы мен кемуiн байланыстырып тұратын не?
А) қорек
В) ұрпақтар
С) конкуренция
D) сыртқы орта жағдайлары
Е) экологиялық факторлар
146. Популяцияның таралу аймағы қалай аталады?
А) ареал
В) мекендеу орны
С) биотоп
D) қоршаған орта
Е) табиғи орта
147. Өсiмдiктердiң негiзгi қоректену жолын көрсетiңiз?
А) фотосинтез
В) заттарды топырақтан сору
С) көмiр қышқыл газын сiңiру
D) фотопериодизм
Е) басқа организмдердің қорек қалдықтары
148. Фотосинтез кезiнде күн энергиясын қабылдайтын қандай зат?
А) хлоропластар
В) жапырақ лептесiктерi
С) тамыр жүйесi
D) гүл тозаңдары
Е) устьицалар
149. Мына ағзалардың қайсысы көбінесе паразиттерге жатады?
А) микроорганизмдер
B) омыртқалы жануарлар
C) былқылдақденелілер
D) бауырымен жорғалаушылар
E) құстар
150. Аталған ғалымдардың қайсысы минимум заңын тұжырымдаған?
А) Ю. Либих
B) А. Тенсли
C) В. Вернадский
D) Г. Гаузе
E) Ч. Дарвин
