Порта-кавальды анастомоздар. 4 страница

glandula cerminosae дейтін сары түсті секрет бөлетін шайыр бездері болады және түктерден тұрады. Бұлардың қызметі шаң-тозаңды ұстап қалу. Ортаңғы құлаққа қорғаныштық қызмет беретін қасиеті бар. Сыртқы құлақ дабыл жарғағында - membrane tympani аяқталады.

Дабыл жарғағы - membrane tympani - сыртқы және ортаңғы құлақ шекарасында жатады.Сырт жағынан терілі эпителиймен, іш жағынан шырышты эпителиймен қапталған құрылым. Қиғаш орналасқан. Сырт жағынан ойыс, іш жағынан дөңес боп келеді.

Қызметі: дыбыс толқындары дабыл жарғағы арқылы соқтығысады. Дабыл жарғағы дыбыс толқынын балғашыққы өткізіп береді.

 

Ортаңғы құлақ - auris media - дабыл қуысы мен есту түтігінен тұрады.

Дабыл қуысының - cavitas tympanica - 6 қабырғасын ажыратады:

1. Дабыл қуысының латералды қабырғасы - paries membranaceus

2. Дабыл қуысының медиалды қабырғасы - paries labyrinthicus

3. Дабыл қуысының артқы қабырғасы - paries mastoideus

4. Дабыл қуысының алдыңғы қабырғасы - paries caroticus

5. Дабыл қуысының жоғарғы қабырғасы - paries tegmentalis

6. Дабыл қуысының төменгі қабырғасы - paries jugularis

 Дабыл қуысында 3 кішкене дыбыс сүйекшелері орналасқан: балғашық, төс, үзеңгі

Балғашық - malleus - дабыл жарғағына жанасып орналасқан. Балғашық сабы - manubrium mallei.

2 өсіндісі - processus anterior - lateralis. Мойны - collum mallei. Басы - caput mallei.

Төстік - incus. Денесі - corpus incudis. 2 аяқшасы - crus breve-longus

Үзеңгі - stapes. Басы - caput stapedius. 2аяқшадан тұрады. Үзеңгі ішкі құлаққа еніп тұрады.

Дыбыс сүйекшелерінің өзара қосылатын жерлерінде 2 буын - articulation incudomallearis және articulation incudostapedia түзіледі. Бұл ортаңғы құлақта орналасып дыбыс толқынын дабыл жарғағынан қабылдап, ырғағын реттеп, ішкі құлаққа жеткізеді.

 

Есту түтігі - tuba auditiva - Евстахий түтігі. Ұзындығы 4 см шамасында. Дабыл қуысынан бастап жұтқыншақтың мұрындық бөлігіне барады. Ортаңғы құлақты жұтқыншақтың мұрындық бөлігімен байланыстырады.

Қызметі: ішкі және сыртқы қуыс атмосфера қысымы арасындағы тепе-теңдікті сақтап тұрады.

 

Ішкі құлақ немесе лабиринт - auris interna - дабыл қуысы мен ішкі дыбыс жолы арасында орналасады. Сүйекті және жарғақты лабиринт деп бөлеміз. Жарғақты лабиринт сүйекті лабиринттің ішінде жатады.

Сүйекті лабиринт - labyrinthus osseus. 3 бөліктен тұрады:

· кіреберіс - vestibulum - лабиринттің ортаңғы бөлігін құрайды. 2 терезеден тұрады: кіреберіс терезе - fenestra vestibuli; ұлулық терезе - fenestra cochlearis

· жартылай дөңгелекті өзектер - canalis semicirculares. 3 доға тәрізді сүйекті жолдардан тұрады: canalis semicirculares anterior - алдыңғы жартылай дөңгелекті өзек, canalis semicirculares posterior - артқы жартылай дөңгелекті өзек, canalis semicirculares lateralis - латералды өзек. Үшеуі 3 бағытта орналасқан: сагиталды, вертикалды, горизонталды. Олардың аяқшалары бар. Аяқшалары арқылы кіреберіске ашылады. 3 түтікшенің 5 аяқшасы болады.5 тесік арқылы ашылады. Себебі anterior мен posterior аяқшасы қосылып кетеді. Тепе-теңдікке жауап береді.

· ұлу - cochlea - 2 жарым оралым жасайды. Естуге жауап беретін бөлігі.

Жарғақты лабиринт - labyrinthus membranaceus - сүйекті лабиринттің ішінде орналасады. Жарғақты лабиринт ішінде эндолимфалық сұйықтық болады. Сүйекті және жарғақты лабиринт арасында перелимфалық кеңістік болады. Ішкі құлақтан шығатын нерв VIII-жұп нервісі - кіреберіс - ұлулық жұп нервісі - есту мен тепе-теңдікке жауап береді.

Дыбыс толқыны эндолимфалық сұйықтыққа өтеді. Осы сұйықтық бойымен ұлудың ішіне қарай кетеді. Ұлудың ішінде есту рецепторлары тітіркенеді. VIII-жұп нервісінің cochlearis тармақшасынан миға барады. Ішіндегі сұйықтар тепе-теңдің кезінде біреуіне ағып кіреді.

 

 

20. Көз және көмекші аппараттары. Көз алмасы: қабықтары және олардың құрылысы.

Жауабы: Көру ағзасы, organon visus, немесе көз, oculus, көз алмасынан, bulbus oculi, көру нервінен, n. opticus, және қосалқы ағзалардан, organa oculi accessoria, қабақтардан, көзжасы аппаратынан, көз алмасы бүлшықеттерінен және нервтерден тұрады. Көз алмасы, bulbus oculi дұрыс емес шар тәріздес пішінде бола­ды. Қарап зерттеуге тек алдыңғы, кіші, аса шығыңқы бөлігі - мөлдір қабық, cornea, оны коршап жатқан қалған бөлігі қолданымды, үлкен бөлік көзұяның терең бөлігінде жата­ды. Көз алмасының екі белдеуін айырады: алдыңғы және артқы. Алдыңғы белдеу, polus anterior, аса шығыңқы орталык бөлікте, мөлдір қабықтың алдыңғы бетінде орнала­сады, ал артқы белдеу, polus posterior, көз алмасының артқы сегментінің ортасында, қөру нерві шығу орнынан сәл сыртына таман орналасады. Алдыңғы және артқы белдеулер арақашықтығы шамамен алғанда - 24 мм. Көз алмасының екі белдеуін косып тұратын сызықты көз білігі, axis oculi, немесе көздің геометриялык білігі, axis oculi geometrica, немесе көздің сагиталді білігі, axis oculi saggitalis деп атайды. Осы аталған біліктен көздін ішкі білігі шығады, axis oculi interna, ол 21,3 мм жетеді де, мөлдір қабықтын өзіне сәйкес келетін ішкі білігінің оның алдыңғы белдеуімен түйісетін нүктесін, торлы кабаттағы көз алмасының артқы белдеуіне сәйкес келетін нүктесімен косып жалғайды. Көз алмасының ең үлкен қиғашынан алғандағы көлемі орта есеппен 23,6 мм тең, ал тігінен алғандағы көлемі - 23,3 мм. Көз алмасының фронталді жазықтағы ең көп аукымын косып түратын сызықты, эк­ватор деп атайды. Ол мөлдір кабат шетінен 10-12 мм артка қарай орналасады. Көз алмасының негізгі массасын ішкі ядро, осы мөлдір күраманың құрамына шынытәрізді дене, corpus vitreum, көзбұршак, lens crystallina, сулы ылғал, humor aquosus кіреді. Көз алмасы ядросы барлық жағынан үш қабықпен қоршалып түрады: 1. Сыртқы немесе көз алмасының фиброзды қабығы, tunica fibrosa oculi; 2. Ортаңғы немесе көз алмасының тамыр­лы қабығы, tunica media, s. tunica vasculosa bulbi oculi, s.uvea; 3. Ішкінемесеторлыкабық, tunica interna, s. retina bulbi oculi.

Көзалмасыныңсыртқықабығынемесекөзалмасыныңфиброздықабығы - tunica fibrosa bulbi oculi, үшқабықтыңеңберігі. Оныңарқасындакөзалмасыөзінетәнпішінінсақтайды. Көзалмасысыртқыкабығыныңалдыңғыкішібөлігі (барлыққабыктың 1/6 бөлігі) мөлдірқабық, cornea депаталады. Мөлдірқабықтыңшеткерібөліктерініңқалыңдығы - 1-1,2 мм, ортасы - 0,8-0,9 мм. Мөлдірқабықтыңкөлденеңіненалғандағыдиаметрі 11-12 мм, тігіненалғандағыдиаметрі -10,5-11 мм. Мөлдірқабықмөлдірдәнекертіндістромадан, мөлдірқабықтыңменшіктізаттегін, substantia propria cornea түзетінмөлдірқабыктықденешелердентүрады. Мөлдірқабықтыңалдыңғыбетікөпқабаттыэпителийменжамылған, олайқыншекарасызкөздіңдәнекертіндіқабығынаауысады. Мөлдірқабықөзтінініңгомогендігіменқанжәнелимфатамырларыныңболмауынабайланыстымөп-мөлдірболады. Көзалмасыныңартқы, үлкенбөлігін (барлыкқабыктың 5/6 бөлігі) ақкабык, tunica albuginea немесесклера, sclera құрайды. Склерамөлдірқабаттыңтікелейжалғасысаналады, оданайырмашылығысклератығыздәнекертінменэластикалықталшықтардантұрадыжәнемөлдіремес. Склераныңсыртқыбетіалдыңғыбөліктедәнекертіндіқабықпеннемесеконъюнктивамен, алартқыбөліктетекэндотелийменжамылған. Склераның еңжұқабөлігі - склераныңкөзалмасынаншығатынкөрунервісіментүйрелінгентұсы. Осыжердесклераныңторлытабақшасы, lamina cribrosa sclera, түзіледі. Склераныңеңқалыңтұсыкөрунервіайналасында - 1-1,5 мм; алдынақарайсклерақалыңдығыазаядыда, эква­тормаңында - 0,4-0,5 мм; бұлшыкеттердіңбекитінжерлеріндеолтиісінше 0,6 ммдейінқалыңдайды. Көрунервіталшыктарыменкатар, склераныкөптегенжерлердеартериялықжәневенатамырларыменнервтертүйрелеп, ондабірқатартесіктерқұрайды, олардысклератуындылары, emissaria sclera депатайды. Склераныңалдыңғыболігібойында, мөлдірқабыкұшынажақынжердесклераныңциркулярлыбағыттаөтетінвеналыксинусы, sinus venosus sclera (canalis Schlemmi) жата­ды.

Көзалмасыныңортаңғықабығынемесетамырлықабық, tunica vasculosa bulbi, үшбіркелкіемесбөліккебөлінеді: 1) арткы, үлкен, склераның 2/3 ішкібетінкөмкеріптұратынменшіктітамырлықабық, chorioidea; 2) склераменмөлдірқабықшекарасындаорналасканортаңғыбөлік, кірпіктінемесецилиарлыдене, corpus ciliare; 3) алдыңғы, кішібөлік, олмөлдіркабықарқылыкөрінетіннүрлыкабық, iris.

Меншіктітамырлықабық, chorioidea, алдыңғыбөліктердеайқыншекарасызци­лиарлыденегеауысыпөтеді. Олардыңарасындағышекараретіндетістікжиекті, ora serrata, атауғаболады. Көрунервіемізікшесімаңындатамырлықабықтаменшіктітамырлыкабыктыңкөрутесігіне, foramen opticum chorioidea, ие, осытесікарқылыкөрунервініңталшықтарысклераныцторлытабақшасысыртынашығады. Өзгебойдаменшіктітамырлықабықтыңсыртқыбетіэндотелиалдіжәнепигменттіжасушаларменжамылғанжәнесклераныңішкібеткейіменқосакапиллярлыклимфатикалықперихориоидтыкеңістікті, spatium perichorioidea, шектептұрады. Меншіктітамырлықабыктыңқалғанқабаттарыірітамырларқабатынантамыр­лытабақшадан, lamina vasculosa кұралады, тамырлардыңбасымбөлігівеналар, соны­менкатарартериялар, олардыңарасындаэластикалықдәнекертіндіжәнепигменттікжасушаларорналасады; осықабаттантереңіреказпигменттелінгенорташатамыр­ларкабатыорнығады, бұлжергеұсақта­мырларменкапиллярлардыңқалыңжүйесіжанасадыда, капиллярлыктабақшатүзеді, lamina choriocapillaris.

Цилиарлынемесекірпіктідене, corpus ciliare, ішкібеткейжағынаншынытәріздінемесеэластикалыктабақшамен, lamina elastica, жамылған, олменшіктітамырлықабықтыңдәлосындайжапырақшасыныңжалғасыболыптабылады. Цилиарлыдененіңнегізгімассасынци­лиарлыбұлшықетпенборпылдақ, пигменттідәнекертіндіжасушаларғабайжәнекөпмөлшердетамырларыбарцилиарлыденестромасықұрайды. Цилиарлыденедецилиарлынемесекірпіктібүлшықетті, m. ciliaris, цилиарлынемесекірпіктітәжді, corona ciliaris, ци­лиарлынемесекірпіктішеңберді, orbiculis ciliaris, айырады.

Нұрлыкабық, iris, тамырлықабықтыңеңалдыңғыбөлігі, өзгебөліктерденайырмашылығыкөзалмасыныңсыртқықабығынажанаспайды, олцилиарлыдененіңалдыңғыбөлігініңжалғасыретіндемөлдірқабықтанбіршамақашықтықтағыфронталдібеткейдеорналасады. Нұрлықабықортасындадөңгелектесік, қарашық, pupilla, болады. Нұрлыкабықтыңартқыбеткейіжасушаларында «козтүсін» айкындайтынпигментболады. Нұрлықабықтыңкөзбүлшықеттеріекібағыттаорналасады: дөңгеленгенжәнерадиалді. Дөңгеленгенқабатықарашықтыңайналасындаорнығадыда, қарашықтытарылтатынбұлшықетқүрайды, m.sphincter pupillae; радиалдыорналасканбұлшықетталшықтарықарашықтыкеңейтетінбұлшықеттердіқұрайды, m. dilatator pupillae немесе m.dilatator papillae. Нұрлықабықтыңалдыңгыбеті, facies anterior iridis,, алдынақарайаздапшығыңқы, артқыбеті, facies posterior iridis тиісіншеішінеенгенкүйдеболады.

Көзалмасыныңішкіқабығының, tunica interna oculi, немесеторлықабықтың, retina, немесенервтікабықтың, tunica nervosa, қүрылысыкүрделі. Олөзініңсыртқыбетіменбарлыкбойыментамырлықабыққа, алішкібетіменшынытәріздіденегекеліпжанасады. Торлықабықтаекітеңемесбөліктіайыруғаболады, олар - артқы, үлкенжарықтітіркендіргіштерінқабылдайтынторлықабықтыңкөрубөлігі, pars optica retinae, аталғанбөлікцилиарлыденегедейінсозылып, тістікжиекпенаяқталады, ora serrata, екіншібөлікалдыңғы, кішімүндажарыққабылдайтынэлементтерболмайды, оныторлықабықтыңсоқырбөлігідепатайды, pars сеса retinae.

Көзалмасыныңішкіядросықұрамынашынытәріздідене, corpus vitreum, көзбұршақ, lens жәнесулыылғал, humor aquosus, кіреді. Шынытәріздідене, corpus vitreum, көзалмасықуысынынүлкенбөлігіналыпжа­тады. Көзбұршакзаттегі, substantia lentis, мөп-мөлдіржәнешынытәріздіденетәріздімұндатамырларменнервтермүлдемболмайды.Сулыылғал, humor aquosus - мөлдір, түссізсүйықтык, олкөзалмасыныңалдыңғыжәнеарткыкамераларын, camerae bulbi oculi, anterior et posterior, толтырыптұрады. Артқыкамера, camera posterior bulbi, артынанкөзбұршақтыңалдыңғыбетімен, цилиарлыбайламменжәнецилиарлыденемен, алдынаннұрлықабықтьщарткыбетіменшектеліптұрады. Алдыңғыкамера, camera anterior bulbi, алдынанмөлдірқабықтыңартқы, шығыңкыбетінен, артынаннұрлыкабықтыңалдыңғыбетінентүзіліпкұралады. Көзалмасыныңалдыңғыжәнеартқыкамераларыбір-біріменқарашықарқылыбайланысады.

Көзалмасыныңқосымшааппаратынақабактарменкөзжасаппаратыжатады. Қабақтаржоғарғыжәнетөменгі, раlpebrae superior et inferior, алдынанкөзалмасыншектептұратынтерікатпары. Көзжасыаппаратына, apparatus lacrimalis, көзжасбездеріжәнекөзжасшығатынжолдар, көзжастүтігі, көзжасқабыменкөзжас-мұрынөзегіжатады.

 

21. Көпір: сыртқы және ішкі құрылысы.

Жауабы: Көпір, pons, арткы ми, metencephalon, туындысы, ми негізі орталығынан артка карай жататын төртжақты үлкен ақ томпақ түрінде. Ол алдынан ми аяқшаларымен, pedunculi cerebri, артынан сопақша мимен, medulla oblongata, шектелген. Оның латералді шекарасы болып үшкіл нерві, n. trigeminus (V жүп ми нерві) жэне бет нерві, n. facialis (VII жүп ми нерві) түбіршіктерінің шыққан жері арқылы жүргізілген бойлық сызық саналады. Осы сызықтың сыртында мишыктың ортаңғы аяқшасы, pedunculus cerebellaris medius, орналасады. Сонымен көпірді мишықпен мишықтың ортаңғы оң және сол аяқшалары қосады. Көпір бассүйек негізінің ылдиында орналасып, алдынан және жоғары, артынан және төмен киғаш бағыты бар, соның нәтижесінде оның алдыңғы (вентралді) немесе төменгі бетін - негізгі бөлігі, pars basilaris, және артқы (дорсалді) немесе жоғарғы бетін - дорсалді бөлігін, pars dorsalis, ажыратады. Көпірдің вентралді беті бассүйек негізінде жатады, дорсалді беті ромбтәрізді шұңқыр, fossa rhomboidea, түбінің алдыңғы бөлімін түзуге қатысады. Көпірдің шығыңқы бетіндегі орталық сызыкта бойлық жүретін негізгі жүлге, sulcus basilaris, жүлгеде негізгі артерия, a. basilaris, жатады. Негізгі жүлгенің жан-жағында жақсы айқындалған екі бойлық пирамидалді томпақ бар, оның қалыңдығында пирамида жолдары өтеді. Көпірдің вентралді бетінде, осы бағытта жататын нерв талшыктары будаларынан гүзілген көлденең сызықтар айқындалған. Көпірдің әртүрлі деңгейінде жүргізілген фронталді кесіндісінде нерв талшықтары будалары мен сүр зат жиынтығы орналасуын көруге болады. Көпір қалындығын вентралді бетте орналасқан ең көлемді бөлігі - көпір негізіне, basis pontis, және жіңішке бөлігі - көпір жамылғысына, tegmentum pontis, бөледі. Көпір негізінде жамылғыға қарағанда көп мөлшерде нерв талшықтары өтеді, бірақ жамылғыда нерв жасушаларының жиынтығы көп. Көпірдің вентралді бөлімінде, бойлық пирамидалы будалардың алдында көпірдің көлденең жүретін беткей талшықтары орна­ласып, көпірдің жоғарғы будасын түзеді. Көпір негізінде дорсалді, пирамидалы будалар арасында көпірдің көлденең талшықтары, fibrae pontis transversae, өтеді, опар pedunculus cerebellaris medius-тің артқы бөлімдеріне бағытталып, көпірдің төменгі будасын түзеді. Көпірдің беткей және терең талшықтары, көпірдің көлденең талшықтар жүйесіне, fibrae pontis transversae, жатады, олардың жиынтығы сәйкес талшықтар қабатын - беткей жэне терең қабаттар түзеді, олар мишық аякшалары арқылы көпірге өтіп, будалар орталық сызықта қиылысады. Көпір негізінің латералді бетіне жақын сыртқа қиғаш доғатәрізді шығыңқы немесе көпірдің орталык будасы өтеді, олардың талшықтары бет нерві, п. facialis, және кіреберіс - ұлу нерві, n. vestibulocochlearis, шығу жерлеріне бағытталады. Көлденең будалар арасында, бірақ қиғаш будадан медиалді пирамидалы жол­дар жүйесіне жататын бойлық будалар (пирамидалы), fasciculi longitudinales (pyramidales), орналасады. Олар мидың үлкен ми сынарлары қыртысының жасушалары­нан басталып, ішкі капсулада, capsula interna, көпір арқылы, ми аяқшаларында өтіп, кыртыс-ядро жолы, tractus corticonuclearis, кұрамында сопақша миға, кейін қыртыс-жұлын жолы, tractus corticospinalis, құрамында жұлынға бағытталады. Көпір негізі қалыңдығында сұр заттың кішкене тобы, көпір ядросы (меншікті), nuclei pontis (proprii), жатады. Осы ядролар жасушаларында қыртыс-көпір жолын, tractus corticopontinus, түзетін және ми сыңарлары қыртысы жасушаларынан басталатын талшықтар аяқталады. Сонымен бірге осы жасушалардан қарама-қарсы жақтағы аттас талшықтармен қиылысатын талшықтар басталып, копір-мишық жолын, tractus pontocerebellaris, түзеді, жол мишықтың ортаңғы аяқшаларының, pedunculi cerebellaris medius, құрамында мишық қыртысына бағытталады. Көпір негізі, basis pontis, мен көпір жамылғысы, tegmentum pontis, шекарасы арасында трапециятәрізді дене, corpus trapezoideum, түзетін, көлденең жүретін талшықтар будасы орналасады. Бүл талшықтар үлу нервтің вентралді ядросы жасушасынан, nucleus ventralis n. cochlearis, басталып, бір бөлігімен трапециятәрізді ядро, nucleus trapezoideus, жасушасына (олардың жасушалары трапециятәрізді дене талшыктары арасында шашыраған) жетеді, қалған бөлігімен жоғарғы олива, oliva superior, жасушасында аяқталады. Осы талшықтардың екі бөлігі ауыстырылып қосылып, осы жақтағы латералді ілмек, lemniscus lateralis, будасына жалғасады. Сонымен трапециятәрізді дене талшыкгарының көп бөлігі медиалді ілмектің ядросы, lemniscus medialis, кабатымен қарама-қарсы жаққа өтіп, латералді ілмек ядросы, nucleus lemnisci lateralis, жасушаларына немесе жоғарғы олива жасушаларына жетеді. Көпірдің медиалді жиегіне жақын бет нерві, n.facialis, ал одан латералді кіреберіс - ұлу нерві, n. vestibulocochlearis, жатады. Олардың арасында аралық нервтің, n. intermedius, жіңішке сабауы жатады. Көпір артынан сопақша мидың, medulla oblongata, алдыңғы бөлімдерінең көлденең жүлгемен бөлінеді.

 

22. Мишық: сыртқы және ішкі құрылысы, аяқшалары.

Жауабы: Мишық немесе кіші ми, cerebellum, мишық табақшасынан дамиды, ол артқы ми, metencepholon, төбесінің ортаңғы және бүйір бөліктеріне тән; бүйір бөліктері мишық сыңарларын, hemispheria cerebellis, ал ортаңғы бөлігі - мишық қүртын, vermis сегebella, түзеді, ол мишық сынарларын өзара қосады. Мишық барлық артқы бассүйек шұнкырын, fossa cranii posterior, толтырады. Мишық көлденеңі 9-10 см, ол алдыңғы-артқы өлшемінен (3 см) едәуір ұзын; ересектерде мишық салмағы - 120-150 г. Мишық үлкен ми сияқты қабықтармен жабылған. Мишық оң және сол мишық сыңарларынан, hemispheria cerebelli dextrum et sinistrum, тұрады, олар екі тілікпен - жалпақтау мишықтың алдыңғы тілігімен және тереңдеу мишықтың артқы тілігімен бөлінген. Әрбір көрсетілген тілік мишықтың сәйкес жиегінде орналасады: алдыңғы - алдыңғы жиекте, артқы - арткы жиекте. Алдыңғы жэне артқы жиектердің шығыңқы учаскелері сәйкес алдыңғы және артқы бұрыштарды түзеді, ол ең шығынқы латералді учаскелері - латералді бұрыштарды түзеді. Мишықтың терең горизонталді саңылауы, fissurae horizontalis cerebelli, көпір алынған мишыктың арткы тілігіне жүріп, мишық әрбір сыңарларын екі бетке: жоғарғы беті, facies superior, ол тегіс және жиектерге қиғаш түседі, және шығыңкы төменгі беті, facies inferior, бөледі. Мишық өзінің төменгі бетімен сопақша миға жанасады, соңғысы мишыққа қосылып, мишық үлесін, vallecula cerebelli, түзеді, оның түбінде төменгі құрт орналасады. Мишықтың екі сыңарының арасында оның ортаңғы бөлігі - мишық құрты, vermis cerebelli, жатады. Мишық құртының жоғарғы бетін немесе жоғарғы құртын және төменгі бетін немесе төменгі құртын ажыратады. Екі құрттың жан-жағында екі бойлық жүретін жүлгелер бар, алдыңғы жағында өте ұсақ, артқыда өте терең, ол жоғарғы және төменгі мишық кұрттарын сыңарларынан бөледі. Мишық ақ және сұр заттардан түрады. Мишық сүр заты бет­ кей қабатта орналасып, мишык қыртысын, cortex cerebelli, немесе мишықтың қыртыс затын, substantia corticalis cerebelli, ал сүр зат жиынтығы мишык тереңінде оның орталык ядроларын түзеді. Ак заты, милық дене (мишықтың), corpus medullare (cerebelli), оның қалыңдығына жатып, үш жүп аяғының көмегімен мишық сұр затын мимен, жұлынмен және көпірмен байланыстырады. Жоғарыда көрсетілген осы байланыстар: жоғарғы аяқтары - мишықтан ортаңғы мидың төрт төмпешігіне, pedunculi cerebelares superioris, ортаңғы аяқтары мишықты көпірмен, pedunculi cerebellares medii, және төменгі аяқтары мишықты сопақша мимен, pedunculi cerebellares inferioris, байланыстырады. Ми сыңарларымен құрт беттері мишық саңылауларымен, fissurae cerebelli, әртүрлі көлемді мишық қатпарларына, gіri cerebelli, бөлінеді, олар төменгі доғатәрізді иілген табақшалар түрінде, олардың көбі бір-біріне параллель орналасады. Қатпарлар тобы мишық үлесшелерін түзеді. Мишық сыңарларының аттас үлесшелері құрт арқылы бір мишық сыңарынан екіншіге өтетін жүлгелермен шектелген; соның нәтижесінде мишық сыңарларының оң және сол аттас үлесшелеріне кұрттың белгілі үлесшесі сәйкес келеді. Мишықтың үлесшелерін мишық үлесіне біріктіреді: ондай үш үлес: жоғарғы үлес, артқы үлес және төменгі үлес бар, олар бір-бірінен тұрақты жүлгелермен, саңылаулармен бөлінген. Мишық сыңарының жоғарғы бетінде, facies superior; келесі үлесшелер бар: 1)Тілшік байланысы, құрт тілшігін реdunculus cerebellaris superior-мен косатын мишықтың кішкене бөлігі, мишықтың жоғарғы аяғы арқылы өтіп, pedunculus cerebellaris medius-ке бағытталады және құрт тілшігіне сәйкес келеді. 2)Орталық үлесше қанаты, ala lobuli centralis, құрттың орталық үлесшесінің, lobules centralis vermis, бүйір учаскесі, оның қысқа және ұсақ қатпарлары бар. 3)Төртбүрышты үлесше, lobulus quadranguluris, дұрыс төртжақты пішінді, қатпар­ лары арттан алға және латералді жүреді. Алдыңғы жоғарғы жүлге төртбүрышты үлесшені кұрт үшына, culmen vermis, жэне қүрт ылдиына, declive vermis, сэйкес келетін алдыңғы жэне арткы бөліктерге бөледі. Мишықтың аталған үш үлесшесі мишык- тың жоғарғы үлесіне жатады. Мишықтың жоғарғы бетіне тағы да бір үлесше жатады: 4)Жоғарғы жарты айтәрізді үлесше, lobulus semilunaris superior, ол төртбүрышты үлесшеден артқы жоғарғы жүлгемен бөлінеді, ол мишық жапырақшасына, folium vermis, сәйкес келеді. Мишық сыңарларының төменгі бөлігі, facies inferior, келесі үлесшелері бар: 1)Төменгі жарты айтәрізді үлесше, lobulus semilunaris inferior, жоғарғы жарты айтәрізді үлесшеден мишықтың горизонталді жүлгесі, sulcus horizontalis cerebelli, арқылы бөлінеді; оның қатпарлары қатты иіліп, латералді және артқа бағытталады; оның медиалді бөлімдері мишықтың артқы тілі тұсында қалыңдайды. 2)Нәзік үлесше, жоғарыдағы үлесшеден артқы төменгі жүлгемен бөлінген. Осы аталған үлесшелер құрт төмпесіне, tuber vermis, сәйкес келеді және жоғарғы жарты айтәрізді үлесшемен мишықтың артқы үлесін құрайды.Сонымен бірге төменгі бетке жатады.3) Қосқарыншалы үлесше, lobulus biventer, төменгі жарты айтәрізді үлесшеден алдыңғы төменгі жүлгемен бөлінеді. Бұл үлесшенің қатпарлары екі бөлікке бағытталады: артқы латералді бөлік латералді жаққа караған қысқа қатпарлардан, алдыңғы медиалді бөлік алдан артқа бағытталған ұзын қатпарлардан тұрады. 4) Үлесше түгел құрт пирамидасына, pyramis vermis, сәйкес келеді.5) Мишык бадамшасы, tonsilia cerebelli, Қоскарыншалы үлесшеден медиалді кішкене үңғылда жатады, кұс үясы, nidus avis, артқы ми желкенінде орналасады; оның қысқа қатпарлары алдан артқа жүреді. Ол құрт тілшігіне, uvula vermis, сәйкес. 6) Мишық тұлымы, flocculus (cerebelli), мишық сыңарларының ең үсақ үлесшесі, ол тұлым аяқшасына, pedunculus flocculi, ілінген; көпір аяғы мен мишықтың төменгі аяқтарының артында жатады. Мишықтың ортаңғы аяғында, pedunculus cerebellaris medius, ұсақ қатпарлардың кішкене тобы, яғни екіншілік тұлым жатады. Мишық тұлымы құрт түйіншесіне, nodulus vermis, сәйкес. Мишықтың төменгі үлесшесін Қоскарыншалы үлесше, бадамша және тұлым түзеді. Мишық құрты, vermis cerebelli, ортаңғы жазықтықта жататын мишықтың жіңішке бөлігі, ол екі мишық сыңарын қосады. Мишық құрты мишық сыңарлары сияқты периферияда сұр затпен, мишық кыртысымен, cortex, жабылған, құрт қалыңдығына құрттың ақ заты, corpus medullare vermis, орналасқан. Мишық құрты көлденең бағытталған саңылаулармен, fissurae, үлесшелерді, lobuli, құрайтын бірнеше қатар қысқа қатпарлармен бөлінеді. Жоғарыда көрсетілген мишық кұрты екі бөлікке: жоғарғы құрт және төменгі құрт бөлінеді, олардың үлесшелері мишық сыңарларының арнаулы үлесшелеріне сәй­кес келеді. Жоғарғы құртта келесі үлесшелерді ажыратады: 1)мишық тілшігі, lingula cerebelli, ең алдыңғы үлесше, ол табақшаны түзетін 4-5 жіңішке көлденең орналасқан қатпарлардан тұрады, табақша алдыңғы ми желкенінің жоғарғы бетін ортаңғы және артқы бөліктерін жабады; тілшік артқа бағытталып, ми­шык қүртының ортаңғы үлесімен, lobus centralis vermis, ол латералді тілшік байланысы арқылы көпір аяқшаларымен байланыскан.2)орталык үлес (үлесше), (lobulus) centralis, мишықтың алдыңғы тілігі аймағында жатады, тілшікті жауып, орталық үлесше канаттары, alae lobuli centralis, арқылы мишық сыңарларының жоғарғы бетіндегі алдыңғы қатпарларға өтеді. 3) таушық, жоғарғы құрттың ең ірі бөлігі, мишық сыңарларының төртбұрышты үлесшелерін қосады; онда ең шығыңқы алдыңғы ұшын, culmen, және артқы, ылди бөлігін, delcive, ажыратады. 4) мишық жапырағы, folium vermis, мишықтың артқы тілігі аймағында орна­ласады және мишық сыңарларының жоғарғы жарты айтәрізді үлесшелерін қосатын жіңішке табақша түрінде. Төменгі қүрт арттан алға орналасатын келесі үлесшелерден түрады: 1) Құрт төмпесі, tuber vermis, төменгі құрттың арткы шетін, мишық сыңарларының төменгі жарты айтәрізді үлесшелерін қосып, мишықтың артқы тілігінде жатады.2) Құрт пирамидасы, pyramis vermis, қатты иілген қатпарлары бар, алдынан өте кең және доғал шетімен артқа бағытталған, мишық сыңарларының қосқарыншалы үлесшелерін косады.3)Қүрт тілшігі, uvula vermis, мишық сыңарларының бадамшаларын байланыстыратын жіңішке қысқа қатпарлар шығыңқысы түрінде.4)Түйінше, nodulus, төменгі құрттың ең алдыңғы бөлігі, терең емес көлденең жүретін жүлгелері бар; артқы ми желкені көмегімен түйіншенің алдыңғы қатпарымен бітескен, ол мишық сыңарларының тұлымдарын, flocсulі, қосады.