Синэкология

Мақсаты: Алған білімдерін жадында сақтауға және оны өмірде

көргендерімен салыстыра білу арқылы білімдер арттыру.

Жоспар

1.Синэкология ұғымы және түсініктері

2. Экожүйне және биогеоценоз ұғымдары. Экожүйе энергетикасы

3. Биогеоценоздағы өзгерістері

Синэкология (грек тілінен аударғанда syn- бірге) - әр түрге жататын

өсімдіктер, жануарлар мен микроорганизмдердің популяцияларының

ассоциациаларын (биоценоздар), олардың қалыптасу жолдары мен қоршаған

ортамен өзара әсерін зерттейтін экологияның бөлімі.Әр түрдің

популяцияларының макрожүйелерге бірігуінен – бірлестіктер мен биоценоздар

түзіледі.

Биоценоз (грек тілінен bios - өмір, koinos – жалпы, ортақ) – қоршаған

ортаның бірдей жағдайында бірге тіршілік ететін өсімдіктер, жануарлар мен

микроорганизмдер популяцияларының жиынтығы. «Биоценоз» ұғымын 1877

жылы неміс зоологы К.Мебиус ұсынды.

Кез келген биоценоз биотоппен бірігіп, одан да жоғары деңгейдегі

биологиялық жүйе – биогеоценозды түзеді. Биогеоценоз ұғымын 1940 жылы

В.Н.Сукачев ұсынған. В.Н.Сукачев (1880-1967) биогеоценозға мынадай

анықтама берген – «жер бетінің белгілі бір бөлігінде табиғи жағдайлары

біртекті (атмосфера, тау жыныстары, өсімдіктер, жануарлар әлемі,

микроорганизмдер дүниесі, топырақ және гидрологиялық жағдайлар)

бірлестік, ол өзін құрайтын компоненттердің өзара әсерлесу ерекшеліктерімен,

белгілі бір зат және энергия алмасуымен, басқа да табиғат құбылыстарымен,

ішкі қарама –қайшылықты біртұтастықпен сипатталатын, үнемі қозғалыста,

дамуда болатын жиынтық»

«Биогеоценоз» ұғымы шет елдерде кеңінен таралған, 1935 жылы А.Тенсли

ұсынған «Экожүйе» ұғымына жақын. Экожүйе дегеніміз – зат, энергия және

ақпараттар алмасу нәтижесінде біртұтас ретінде тіршілік ететін кез келген

өзара әрекеттесуші тірі ағзалар мен қоршаған орта жағдайларының жиынтығы.

Экожүйеге құмырсқа илеуі, орманның бір бөлігі, тұтас орман, және бүкіл

биосфераның өзі мысал бола алады.

Экожүйне және биогеоценоз ұғымдары. Экожүйе энергетикасы

Тіршілік ету жағдайлары едәуір дәрежеде ұқсас болып келетін, белгілі

бір территорияда мекендейтін өзара байланысты түрлердің комплекстерін

биогеоценоз құрайды. Биогеоценоз өлі табиғат факторлары мен (топрақ,

ылғалдылық, температура және т.б.) Тығыз байланыса отырып, олармен бірге

тұрақты жүйе түзеді. Өздігінен реттелу әрбір түр особьтарының саны белгілі

042-14.4.05.1.20 35/03-2013 №2 Басылым беттің 20 беті

бір, мұндай өзін - өзі реттейтін тұрақты жүйені экожүйелер деп атайды.

Қоректену әдістеріне қарай барлық организмдер екі топқа бөлініді:

Автотрофтар

Гетеротрофтар

Автотрофтар – негізінен өсімдіктрер органикалық заттарды

синтездеу үшін айналадағы ортаның бейорганикалық қосылыстарын