Малодшыя школьнікі авалодваюць пастаноукай кропкі,?! як знакау пры давамозе якіх у адпаведнасці з інтанацыяй абазначаюць канец сказа.
Знакі прыпынку дзеці ставяць на аснове сэнсавага члянення мовы (устанаулення мяжы сказа), сінтаксічных і інтанацыйных прымет сказа (віды простых сказау, сказы з аднародных членау).
Асобныя урокі навучання пунктуацыі у пачатковых класах не праводзяцца. Знакі прыпынку вывучаюцца у арганічнай сувязі з той ці іншай тэмай сінтаксісу. Першае знаёмства з кропкай адбываецца у перыяд НГ (пры складанні і пісьме сказау). З кропкай яны сустрэнуцца на букварнай старонцы. Яны пачнуць паніжаць голас к канцу сказа, а пасля кропкі рабіць невялікі перапынак. Працуючы па буквару, дзеці знаёмяцца з!,? і вучацца інтанацыйна чытаць такія сказы. Пастаноука гэтых знакау прыпынку даюцца школьнікам цяжка.
Цяжка вучням авалодаць пастаноукай коскі у сказах з аднароднямі членамі без злучнікау. Тума настаунік павінен уключаць практыкаванні, заусёды звяртаць увагу да пунктуацыйнай пісьменнаясці вучняу.
8. Змест праграмы па літаратурным чытанні. Прынцыпы арганізацыі ўрокаў чытання мастацкіх твораў
Кніга – з’яўл. крыніцай ведаў, сродкам дасягненняў навукі і культуры. Цэнтральная тэма праграмы і кніг для чытання – тэмы Радзімы. Асноўнае месца займае мастацкі матэрыял, чытанне мастацкіх твораў выклікае ў вучняў глыбокія пачуцці, думкі, перажыванні. Выхаваўчай з’яўляецца і арганізацыя дзіцячага калектыву, і навучанне самастойнай працы з падручнікам, кнігай, і развіцце цікавасці да ведаў, дапытлівасці і інш.
Задачы:
· выпрацоўка і ўдасканаленне навыкаў чытання;
· выхаванне удумлівасці чытача, які умее і любіць працаваць з кнігай;
· пашырэнне і паглыбленне ведаў пра навакольнае жыцце,
· фарміраванне элементаў навуковага светапогляду; маральнага, грам.-палітычнага, працоўнага і эстэтычнага ввхавання,
· развіцце мыслення і мовы;
· фарміраванне элементаў літаратуразнаўчых паняццяў.
Галоўнае месца на уроках адводзіцца чытанню і рабоце з тэкстам.
Агульныя прынцыпы літаратуразнаўчага і школьнага аналізу мастацкіх твораў:
- гістарызм у разглядзе літаратурных з’яў
- сацыяльны погляд на прыроду мастацтва
- раскрыццё сувязі светапогляду і мастацкага метаду пісьменніка
- выяўленне адзінства формы і зместу мастацкага твора
Мастацкі твор праз канкрэтныя вобразы дапамагае чытачу лепш убачыць і зразумець жыцце. Мастацкі твор багатыя выяўленчымі сродкамі: метафарамі, эпітэтамі, параўнаннямі.
Асноўная вартасць мастацкай літ-ры – яе ідэйнасць і вобразнасць. Толькі цэласнае ўспрыманне твора дае магчымасць вучням уявіць мастацкі вобраз і разам з тым адчуць настрой, думкі герояў і зразумець задуму аўтара. Успрыманне залежыць ад выразнасці яго чытання.
Падбор матэрыялу для чытання:
+ твор павінен быць цікавым для дзяцей, каб выклікаць ахвоту да чытання
+ калі артыкул навуковага характару, павінен даваць пэўныя і верныя веды
Падрыхтавальная праца да ўспрымання мастацкага твора:
- пашырыць уяўленні або пазнаёміць з фактамі, падзеямі, з’явамі
- пазнаёміць з асобнымі фактамі жыцця пісьменніка, зацікавіць яго творчасцю
- падрыхтаваць да правільнага эмацыянальнага ўспрымання
- раскрыць значэнне незразумелых слоў
Тэма і ідэя твора:
- тэма і ідэя ўзаемазвязаныя, іх нельга адрываць і разглядаць без узаемасувязяў
- тэма - кола жыццёвых з’яў, якія пісьменнік адабраў і асвяціў у мастацкім творы з пэўных пазіцыяў, тое, што пісьменнік адлюстроўвае, праблема, якая пастаўленая пісьменнікам у творы і асветленая, раскрытая на пэўным жыццёвым матэрыяле
- ідэя - як ён ацэньвае адлюстраванае, аб’ект, што хоча сказаць намаляванымі ім карцінамі жыцця ў творы, яго галоўная думка пра поўнае кола з’яваў, якія адлюстраваныя ў гэтым творы.
Падрыхтоўка да чытання мастацкіх твораў:
- не павінна быць працяглай
- нельга пераказваць змест настаўніку
- стварыць настрой, заінтрыгаваць
- выразнае чытанне настаўніка - узор для вучняў
- пасля першага чытання гутарку - вызначыць ідэйны сэнс
- паўторнае чытанне і ўсведамленне
- І чарга - сюжэтны разбор, развіццё дзеяння, паводзіны людзей
- І І чарга - умовы дзеяння, умела сфармуляваныя пытанні, пасля разбору план, а потым пераказ
- Структура ўрока павінна быць гібкай і разнастайнай
- Кожны новы ўрок - прыступка ў развіцці мыслення і павышэння ўзроўню ведаў
- Улічваць неабходна спецыфіку матэрыялу і змест твораў
Падрыхтоўка вучняў да чытання-аналізу мастацкага твора:
· пашырыць уяўленні вучняў пра факты, з’явы, пададзеныя у творы: паведаміць новыя звесткі для успрыняцця тэксту, стварыць умовы для суаднясення вучнямі фактаў, падзей, што яны бачылі і назіралі ў жыцці;
· пазнаеміць з жыццем пісьменніка, выклікаць цікавасць да яго творчасці;
· падрыхтаваць да эмацыянальнага успрымання твора;
· раскрыць значэнне цяжкіх слоў
Аналі з – устанаўленне прычынна-выніковых сувязяў у развіцці сюжэтам, высвятленне матываў дзеючых асоб, раскрыццё кампазіцыі твора, аналіз выяўленчых сродкаў, ацэнка матываў паводзін герояў.
Практыкаванні: выбарчае чытанне, гутарка па пытаннях, раскрыццё галаўнай думкі, падрыхтоўка да пераказу, выразнае чытанне, апавяданне пра героя, складанне плана, ілюстрацыі да тэкста. Першы сінтэз - аналіз - другі сінтэз
Першы сінтэз:
- падрыхтоўка да ўспрымання
- знаёмства з жыццём пісьменніка
- знаёмства з сюжэтнай лініяй, зместам
- высвятленне эмацыянальнага ўздзеяння на вучняў
аналіз:
- устанаўленне прычынна-выніковых сувязяў
- матывы паводзін дзейных асоб
- раскрыццё кампазіцыі твора
- аналіз вобразных сродкаў мовы ў адзінстве
другі сінтэз:
- абагульненне характэрных рыс дзейных асоб
- супастаўленне герояў і ацэнка іх
- ідэйная накіраванасць тэкста
- ацэнка мастацкага твора як крыніцы пазнання навакольнай рэчаіснасці
- што новага даведаліся
- чаму вучыць твор
9.Фарміраванне навыкаў чытання. Беглае і правільнае чытанне.