Ортамерзімді жоспарлау 5 страница

 

ҰОҚ тақырыбы тұжырымдалады: «Бөлме өсімдіктерін

күту».Педагог балалардың бөлме өсімдіктерін күту жайында

не білетінін анықтап, бүгінгі ҰОҚ-да не білгілері келетінін,

 

неге үйренгілері келетінін сұрайды (Балалардың пікірлері

тыңдалады).

 

III. ҰОҚ тақырыбы бойынша жұмыс (Ұ) «Əли мен Айя. Ағаш отырғызу» мультфильмінен үзінді

«Əли мен Айя. Ағаш

6 – 27 мин.

көруді ұсыну.

отырғызу»

 

 

мультфильмінен үзінді.

 

Өсімдіктер тіршілік иесі жəне пайдасы өте зор.

 

 

Бөлме өсімдіктері бөлмеге сəн береді.Ауаны тазартып

 

 

тұрады.

 

 

Бөлмедегі өсімдіктерді күнделікті суарып, жапырақтарының

 

 

шаңын сүртіп отыру қажет.Топырақтарын күрекшемен

 

 

қопсытып, қураған жапырақтарын тазалап отыру керек.

 

 

Кейбір гүлдер гүл атпайды,тек жапырақ қалпында əдемі

 

 

болып тұрады.

 

 

(Т) «Бұрыштар» сыни тұрғыдан ойлау стратегиясы.

 

Бөлме өсімдіктерін күту керек пе, керек емес пе? Топтарда

 

түсіндіріңдер: 1-топ – керек, 2-топ – керек емес (Не үшін?

 

Неге?).

 

Педагогтер балалардың назарын болжамдар ұсынуды

 

үйренуіне аударады. Балалар бұл кезде осы тіректі

 

пайдалануына болатындығын ескертеміз:

 

 ықтимал

Əліппе-дəптер

 болжамдайық

 

 мүмкін

 

 солай дейік

 

 ал, егер…

 

(Ұ, Т)Өзекті мəселе.

 

Бөлме өсімдіктерін күтуге су құюды жатқыза аламыз

 

ба? БОЛЖАМДАР. Ойланшы, бұл іс-əрекет өсімдік

 

тіршілігіне қалай көмектесті?

 

(Ұ)Сергіту сəті.

 

 

Шаршағанда ырғалып,

 

Гүлге ұқсап демалам.

 

Қанатымды бір қағып,

 

Гүлдей болып жайқалам.

 

(Ұ, Т) Бақылау.

 

Педагог балаларға бөлме өсімдіктерін күтпесек не

 

болатындығы туралы БОЛЖАМДАР ұсынуды сұрайды?

 

Өсімдіктерді азайтып, не тіпті жойып жіберсек не болады

 

болжамдаңыз. Ал егер өсімдіктерді көптеп отырғызып

Ағаш, су, күн сəулесі

жүрсек не болады? (Таза ауа, желден). Сонымен өсімдіктерге бейнеленген карточкалар.

су құю, дұрыс топыраққа отырғызу, өсімдікті күтуге

 

жатқызуға бола ма? Өсімдіктерді қорғауға не керек? (Жарық,

 

судың суреттері бейнеленген карточкалар тақтаға бекітіледі).

 

Балалар педагогке гүлді отырғызуға көмектеседі. Əрбір іс-

 

əрекетін түсіндіреді.

 

Үй өсімдігі ауырып тұрғанда не істеу керек? (Проблемалық

 

жағдай туғызу, балалар жауаптарын тыңдау).

 

Басқа бөлмелерде өзін нашар сезінетін өсімдіктерді жинап,

Əліппе-дəптер

жуыну бөлмесін «емхана» ретінде пайдаланыңыз. Көптеген

 

түрлеріне ыстық пен ылғал ем ретінде əсер етеді. Көптеген

 

өсімдіктер «емханадан» кейін 3–6 күнде қайта қалпына

 

келеді. Жуыну бөлмесінде тұрған өсімдіктерге суды көп

 

құюға болмайды, өйткені олар ылғалды ауадан алады жəне де

 

бөлмені желдетіп тұру керек.

 

Өсiмдiктердiң сабақтары созылып бір жаққа қарай қисайып

 

өседі. Нелiктен?

 

Өсiмдiктер анық жарықтың жетіспеушілігіне ұшыраған

 

жағдай. Мұндай жағдайдан шығу үшін өсімдік жарық көзіне

 

қарай қисайып өсе бастайды. Бұл феномен қыстыгүнi жиiрек

 

байқалады, себебі табиғи жарық көзі азаяды. Сабақтары

 

ұзарған, бозарыңқы жапырақтар кездесуі – жарық көзінің кем

 

екендігінің белгiсi.

Əліппе-дəптер.

Бөлме өсімдігін күту – өсімдіктің өсуіне жағдай

 

 

жасау.

 

Пайдалы іс-əрекет – нəтижесінде жақсы көрсеткіштер

 

болатын іс-əрекет.

 

Зиян келтіретін амалдар – өзінен кейін жамандық қана

 

қалдыратын амалдар.

 

(Ө)Əліппе-дəптермен жұмыс.

 

Əліппе-дəптердегі шартты белгілер таныстырылады.

 

Педагог ауа райын бақылау жұмысын бастайтынын айтып, əр

жаңа тақырыптың соңында берілген шартты белгілерді қалай

белгілеу керектігін түсіндіреді. Сонымен қатар ашық күн,

бұлтты күн немесе қар болса, қай белгіні белгілеу керектігін

көрнекі түрде түсіндіруі тиіс.

1.Суретке қарап, бөлме өсімдіктерінің құрылысын

атап,суретін сал.

2.Бөлме өсімдіктеріне қажетті құралдарды ата.

3. Сурет бойынша бөлме өсімдігін қалай күту керектігін

əңгімелейді. Суреттерді бояйды.

4.Екінші жəне үшінші суреттердегі гүлдерден қандай

өзгерісті байқадың?

IV. ҰОҚқорытындысы.

(Ұ, Ө) Педагог балаларды қорытынды жасауға əкеледі.

 

Рефлексия.

Марапаттау.

Əліппе-дəптер.

 

Рефлексивті бағалау.

28*-30 мин.

Педагог балаларға жапырақты түсті қарындашпен бояп

шығуға ұсыныс жасайды.

1-деңгей – ештеңе түсінбедім – қоңыр. 2-деңгей – түсіндім,

бірақ түсіндіре алмаймын – сары. 3-деңгей – бəрін түсіндім,

басқаларға да түсіндіріп бере аламын – жасыл.

 

Қосымша ақпарат

 

Жіктелу – балаларға көмектесуді қалай

Бағалау – балалардың

Пəнаралық байланыстар

жоспарладыңыз? Қабілетті балаларға қандай

прогресс/білімін бақылауды қалай

«Өзін-өзі тану»

тапсырмаларберуді ойластырдыңыз?

жоспарладыңыз?

«АКТ»

Құндылықтар

Қабілетті балаларға «4 бұрыш» стратегиясы

Қойылған сұрақтарға жауаптың

«Табиғат» тақырыбымен əлемді

бойынша жұмыста топтарға лидерлік етуді

толықтығын бақылау.

тану.

тапсыру.

 

Тапсырманы орындау кезіндегі өз

Құндылықтар – жануарлар мен

Əртүрлі деңгейдегі тапсырмаларды жасау

бетіндік деңгейі.

өсімдіктерге қамқорлықпен қарау.

кезінде бақылау жəне назарға алу.

 

 

Танымдық белсенділігінің

 

деңгейі.

 

Рефлексия, өзін-өзі бағалау.

Бақылаулар

Мына орынды бақылауларыңызды жазу үшін пайдаланыңыз. Өзіңіздің

Ұйымдастырылған оқу қызметінің

ҰОҚтуралы сол жақтағы бағанада жазылған сұрақтарға жауап беріңіз.

мақсаттары қолжетімді болды ма?

Балалар бүгін неге үйренді?

Оқыту жағдайы (атмосфера) қандай болды?

Балалар арасында жіктелу (дифференция)

бойынша əрекеттер табысты болды ма?

Уақытша кестені ұстандым ба? Жоспардан

тыс қандай ауытқулар жасадым жəне неге?

 

Қорытынды бағалау

Ерекше табысты болған екі сəтті (ұйымдастырылған оқу іс-əрекетті) атаңыз.

 

1.

2.

Ұйымдастырылған оқу іс-əрекетін жақсы өткізуге ықпал ететін екі жағдайды (ұйымдастырылған оқу іс-əрекетің) атаңыз.

 

1.

2.

Топ жайында жəне оның жеке оқушылары жайында қандай жаңалық білдім жəне ол келесі ұйымдастырылған оқу іс-əрекетті

өткізуіме əсерін тигізе ме?

 

ТАҚЫРЫБЫ: Қызыл кітаптағы өсімдіктер əлемі

Мектеп/ МҰ

Педагогтің аты-жөні:

Сынып/ тобы:

Қатысушылардың саны

Болмағандар

ҰОҚ оқытылу

0.1.1.2 Қызыл кітапқа енгізілген өсімдіктерді атау

мақсаты

Болжамды нəтиже

Барлық балалар;

 

 өсімдіктердің түрлерін атап бере алады;

 өсімдікке қажетті жағдайларды атап бере алады;

 ұйымдастырылған қызметін зерттеу тақырыбын анықтай алады;

 

 өзінің өлкесіндегі өсімдіктерді атап бере алады.

 

Көпшілік балалар:

 3-4 өсімдіктерді атай алады;

 тіршілік үшін өсімдіктерге не қажет екенін анықтай алады;

 өсімдік түрлерін салыстырады жəне оларды ажырата алады, олардың ұқсастықтары мен ерекшеліктерін таба

алады.

Кейбір балалар:

 өсімдік бөлігін олардың қызметін атай алады;

 зерттеу іс-əрекеті барысында талқылай алады.

Тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту.

Өзінің жинақтаған білімінің нəтижесінде балалар осы ұйымдастырылған оқу қызметінің тақырыбын, танымдық іс-əрекетінің мақсатын анықтай білуін дамыту. Талқылау кезінде «Неге?», «Бұл немен

байланысты?», «Егер..., не болады?»» деген сұрақтарды пайдалану.

 

Сыни тұрғысынан ойлауды дамыту.

 

Негізгі терминдер мен сөз тіркестері: зерттеу тақырыбы, сұрақтар, сирек кездесетін өсімдіктер, бағбан.

 

ҰОҚ-да диалог/хат үшін қолданылатын тіл:

 

Талқылауға арналған сұрақтар:



Неліктен өсімдіктер қызыл кітапқа енген?



Өсімдіктердің азайып кетуіне не себеп болды?

Адам өмірінде өсімдіктің пайдасы қандай?

Өткен ҰОҚ-дан алған

Өсімдік тіршілігінің жағдайы туралы қарапайым білім; қарапайым зерттеу дағдылары.

Білім

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-əрекет

Ресурстар

 

Дұрыс əсерлі көңіл

(Ұ) Шаттық шеңбері.

 

күй орнату.

Қол алысып, кəне, біз,

 

Достасайық бəріміз.

 

Мин.

Айтарым бар сендерге,

 

 

Тез тұрыңдар шеңберге.

 

 

Қандай жақсы бір тұру,

 

 

Достарменен бір жүру!

 

 

Қандай жақсы дос болу!

 

 

 

II.

Өмірлік

(Ұ) Өсімдіктің пайдасы неде? Неліктен өсімдіктің кейбір түрі сиреп кеткен,

 

тəжірибені

оған не себеп? (Өсімдік дегеніміз – құрлықтың барлық жерінде өсетін, суда да

 

маңыздандыру. кездесетін түрлері бар, тыныс алатын, қоректенетін жанды табиғат бөлігі).

 

Мақсатты

Проблемалық сұрақтар:

 

Болжам.

1.Өсімдіктерсіз жер бетін елестету/олардың азайып бара жатқандығы жөнінде

 

Мин.

естеріне саламын/.

 

2.Не үшін жануарлар мен өсімдіктер азаюда?

 

3. Қызыл кітап деген не?Не үшін керек?

 

4.Неге оның түсі қызыл,неге сары емес, неге жасыл емес?

 

Педагог суреттерге назарларын аударады, балалардың өсімдіктер туралы не

 

білетіні, олардың құрылысы,өсуіне қажетті жағдайларды атап бере алу

 

іскерліктері. Қорытынды: Өсімдіктер – біздің ғаламшарымыздың көкпеңбек

 

киімі. Өсімдік əлемі бай жəне əртүрлі.

 

Өсімдіктерді қорғау үшін қандай жұмыстар жүргізіледі?

 

Сирек кездесетін өсімдіктерді сақтап қалу нұсқалары

 

Адамдар қандай жағдайда өсімдіктерді өсу ортасынан айырады?

 

Өсімдіктер адамға не сыйлайды? Сурет бойынша əңгімеле.

 

Адам өсімдіктерді қалай күтеді?

 

Педагог балаларға өздерінің болжамдарын дəлелдеп беруге ұсыныс жасайды.

 

Талдап қорыту: өсімдіктерді дұрыс мақсатта пайдалану, бейберекет жұлмау.

 

Қызыл кітап – бұл қауіп-қатер дабылы. Түрдің бұл кітапқа енгізілуі, оған

 

ерекше көңіл бөлу керек екендігін білдіреді, көбіне арнайы қорғау шаралары

 

қажет, əйтпесе түрдің мүлдем жоғалып кетуі мүмкін. Қазақстан үкіметі 1978

 

жылдың қаңтарында Қызыл кітапты құру туралы қаулы шығарды.Қызыл

 

 

кітапқа енгізілген өсімдік ерекше қорғауға алынады. Оларды жинауға тыйым

Оқулықтағы кесте (кестені

салынған (тек ерекше жағдайда арнайы рұқсатпен ғана). Қызыл кітапқа

флипчартқа шығаруға болады)

енгізілген өсімдіктерді заңсыз жинаса немесе зақымдаса, əрбір

данасына айыппұл төлейді.

 

III. ҰОҚ тақырыбы

Ауа райы күнтізбесімен жұмыс. Педагогбалаларданалдыңғы ҰОҚ

 

бойынша жұмыс

барысында ауа райын қалай белгілегендерін сұрайды. «Бүгін ауа райы

Өсімдіктердің суреттері.

Мин.

қандай?» деген сұрақ қойылып, жауап тыңдалады. Шартты белгімен белгілету.

 

 

(Ұ) Өзекті мəселелер.

 

 

Педагог балалардың сұраққа жауап беруін сұрайды.

 

 

Өсімдік – тіршілік тірегі. Өсімдіктер ауада ауру тудыратын бактерияларды

 

 

жоятын ерекше зат бөліп шығарады. Сонымен бірге жануарлар үшін қорек,

 

 

баспана. Ал адам тағам, үй, жиһаз, ауырғанда ем ретінде

 

 

пайдаланады.Сондықтан да біз өсімдіктерді не істеуіміз керек? (Қорғау

 

 

керек).

 

 

Əр топтың алдына «Қорғау» деп жазылған плакат беріледі. Балалар қалай

 

 

қорғау керек екендігін айтады.

 

 

Қ.Мырза Əлидің Қызыл кітап өлеңімен таныстыру.

 

 

Қызыл кітап,

Қызыл кітап суреті.

Бұл өзі қызық кітап.

 

Тысы жұқа

 

Астары қалыңырақ.

 

(Ұ) Өсімдіктер туралы бейнетаспа көрсету.

«Өсімдіктер əлемі»

«Кім жүйрік?» ойыны.

бейнетаспасы.

«Есіңде болсын!»

 

/Өсімдікті қорғау ережелері/

 

Музыкалық сүйемелдеу

(Ұ)Сергіту сəті.

 

Гүл өсірсең терлеп,

 

Мұның аты – еңбек.

 

Кесте тіксең зерлеп,

 

 

Мұның аты – еңбек.

 

(ОТ,Ө) Практикалық жұмыс:«Өсімдіктің өсуіне, көбеюіне кері əсер ететін

 

жағдайлар» Бір өсімдікті ыдысқа салып,бақылау жүргізу. Мысалы: қызғалдақ,

бəйшешек т.б.

 

Жұмыс барысы. Өсімдік өсетін арнайы жерлерді бақылауға алу керектігін,

 

адамдардың ысырапсыз гүлді тамырымен алып пайдаланғанынан,оның саны

 

азайып, жойылып бара жатқанын бақылау кезінде балаларға айтып түсіндіру.

 

Қорытынды: өсімдіктер тіршілік ету үшін белгілі бір жағдайлардың болу

 

керектігі, адамдардың əрекетінен жəне экологиялық өзгерістердің нəтижесінде

 

жер бетінде өсімдіктің кейбір түрлері жойылып бара жатыр. Олардың əдемі

 

болып өсуі үшін, қамқорлық жасауымыз керек екенін түсіндіру.

 

(МК, ОТ, ЖЖ) Зерттеу іс-əрекеті. «Əртүрлі өсімдік тіршілігін бақылау».

 

Өсімдіктің дəрілік, мəдени түрлеріне,бақылау жүргізу. Өсімдікке қажетті

 

жағдайлар болмаса оның өсіп жетілмейтінін түсіндіру.

 

Жұмыс барысы:

 



Суғару.

Дəптер, түрлі түсті



Жарыққа жақын жəне қараңғы жерге қойып қою.

қарындаштар.



Жылы жəне суық жерге қою.

 



Тұқымдарға толығымен су құю.

 

Қорытынды: Өсімдіктің қалай өсіп, дамығанын салыстыру. Олардың

 

тіршілігіне ең қажетті жағдайларды анықтау.

 

Логикалық тапсырмалар

 

 Орманнан жиһаз жасау үшін бірінші күні 5 ағаш, екінші күні 10 ағаш кесіп

 

алды. Кесіп алған ағаштардың орнына 2 ағаштан отырғызса, қанша ағаш

 

болады?

 Бақшаға 50 көшет əкелінді. 5 ыдысқа тең бөлсе, 1 ыдысқа неше көшет

отырғызылады?

 Тоқылдақ ағашты құрт-құмырсқадан тазартады. Өйткені ол

зиянкестілермен қоректенеді. Бір күнде тоқылдақ 1 кг зиянкеспен қоректенсе,

бір айда неше кг зиянкесті құртады?

 

 

Мозаика құрастыру. (Топтарға жаңа ҰОҚ бойынша сұрақтар

дайындалынады. Егер дұрыс жауап берсе, мозаикадан Қызыл кітапқа

енгізілген гүлдер шығады).

 

(Ө) Əліппе-дəптермен жұмыс.

1.Қызыл кітаптың «қызыл» деп аталу себебі туралы əңгіме жүргізіледі.

2. Өзіңнің өлкеңде өсетін өсімдіктерді ататып, біреуінің суретін салғызу.

3.Адамның өсімдікке тигізетін пайдалы жəне зиянды əрекеттерін бөліп

көрсету. Пайдалыны көк, зиянды əрекеттерді қызылмен белгілету.

4.Ағаштардың жапырақтарын тауып сəйкестендіру.

5. Ересектердің көмегімен тыйым сөздерді аяқтайды. Оның себебін түсінеді.

Мысалы: Ағаштың бұтағын сындырма. Ағаш жапырағын жұлма. Жалғыз

ағашты кеспе.

(Ұ)Педагогқорытынды жасайды. Сұрақтарға жауап беруді ұсынады.

Əліппе-дəптер, түрлі түсті

IV. ҰОҚ корындысы. Балалар өсімдіктер тіршілігі үшін қажетті жағдайларды атап

қарындаштар.

Рефлексия.

беріңдер?Өсімдіктердің бір-бірінен ерекшелігі неде? Олар қандай жағдайларда

өмір суре алмайды.

Мин.

 

Педагог балаларға жапырақты түсті қарындашпен бояп шығуға ұсыныс

жасайды.

1-деңгей – ештеңе түсінбедім – қоңыр. 2-деңгей – түсіндім, бірақ түсіндіре

алмаймын – сары. 3-деңгей – бəрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере

аламын – жасыл.

 

 

ТАҚЫРЫБЫ: Табиғатта өзін-өзі ұстай білу ережесі

Мектеп/ МҰ:

Педагогтің аты-жөні:

Сынып/ топ:

Қатысқандар саны:

Болмағандар:

 

ҰОҚ оқытылу мақсаты

0.1.1.3.Табиғатта өзін-өзі ұстай білудің ережесі

 

Болжамды нəтиже

Барлық балалар істей алады:

 «Табиғатта өзін-өзі ұстай білудің ережесі» деген ұғымды түсіндіре алады

 

Көпшілік балалар істей алады:

 Табиғатта өзін-өзі ұстай білудің ережесін атауды;

 Табиғатқа зиян келтіруі ықтимал жағдаяттарды атауды.

Кейбір балалар істей алады:

 Табиғатта өзін-өзі ұстай білудің ережесінің айтып бере алады;

 Қоршаған ортаға зиян келтіретін жағдаяттармен жəне іс-əрекеттермен күрес

жолдарын айтып береді.

Тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту.

«4 бұрыштың стратегиясы (сыни тұрғыдан ойлауды дамыту)» технологиялық

тəсілі шегінде болжамдар ұсыну.

Болжамдар ұсыну үшін тіректер пайдалану.

Табиғатта өзін-өзі ұстай білудің ережесін құру.

Табиғатқа пайдалы іс-əрекеттер мен

зиян келтіруі ықтимал жағдаяттардың маңыздылығы туралы əңгіме.

 

Көптілділік:

табиғатты қорғау – защита природы – to protect nature

 

Негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

Табиғат, табиғатты қорғау, табиғатта өзін-өзі ұстай білу ережесі, табиғатты

сақтау, зиянды іс-əрекет;

Қоқыс тастамау, пайдалы іс-əрекет, ағаш сындырмау.

Ұйымдастырылған оқу қызметінде диалог/хат үшін қолданылатын тіл:

 

Талқылауға арналған сұрақтар.

Табиғатта өзін-өзі ұстай білу ержелерін білесің бе?

Табиғатқа пайдалы жəне зиянды іс-əрекеттер?

Сен табиғатқа қандай пайдалы іс-əрекет жасадың?

 

Өткен ұйымдастырылған оқу

Табиғат туралы қарапайым түсініктер; табиғатты сақтап қалу, табиғаттың

қызметінде алған білім

зиянды амалдар жасамауға жəне пайдалы іс-əрекеттерге біршама тəуелділігі.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-əрекет

Ресуртар

III. Дұрыс əсерлі көңіл күй орнату.

(Ұ) Ұсынылатын мəтін (мысал ретінде)

 

 

Табиғат – бізді қоршаған əлем. Табиғат – адамзатқа